डॉ. बाळकृष्ण शेलार, नाशिकरोड
लोक कितीही प्रगत झाले, विज्ञानयुगाच्या गप्पा मारत असले आणि कितीही उच्च शिक्षण घेतले, तरी अटीतटीची वेळ येताच समाजाच्या रुढी-परंपरांपुढे मान तुकवावीच लागतेच. तथापि, नाशिकरोड येथील देशमुख समाजातील पुरोगामी विचारांच्या महिलेने कालबाह्य रीतीरिवाज बाजूला ठेवून आईवर अंत्यसंस्कार करण्याचे धारिष्ट्य दाखवले, तसेच दशक्रिया आणि अन्य विधीही स्वतःच करणार असल्याचे स्पष्ट केले आहे. या नवीन प्रथेचे स्वागत होत आहे.
नयना अविनाश देशमुख ही ती पुरोगामी महिला आहे. त्या नाशिकरोडला राहतात. त्यांच्या मातोश्री शशिकाला भास्करराव पवार (वय ७३) यांचे नुकतेच निधन झाले. शशिकला यांचे परधाडी (ता. नांदगाव) येथे अनेक वर्षांपासून वास्तव्य होते. त्या परधाडीत पोस्टमास्तरही होत्या. त्यांचे पती भास्करराव हे तेथे १५ वर्षे सरपंच होते. त्यांना एक मुलगा आणि नयना देशमुख व ललिता काळे या विवाहित कन्या आहेत.
सुशिक्षित कुटुंब
नयना यांचे पती अविनाश हे महापालिकेत नगरसचिव होते. या दाम्पत्यास तीनही मुलीच आहेत. हे कुटुंब सुशिक्षित आणि प्रगत विचारांचे आहे. नयना यांच्या मावस सासऱ्यांचे निधन झाल्यावर त्यांच्यावर कविता देशमुख या त्यांच्या मुलीने अंत्यसंस्कार केले होते. ते उदाहरण नयना यांनी आपल्यासमोर ठेवले.
धाडसी निर्णय
शशिकला आजारी असल्याने परधाडीहून नाशिकरोडला नयना यांच्याकडे राहण्यासाठी आल्या. चार महिन्यांपासून त्यांच्यावर उपचार सुरू होते. त्यांचे निधन झाले, तेव्हा परगावी असलेला मुलगा आला पण, थोड्या वेळाने निघून गेला. अंत्यसंस्कार कोणी करायचे ही गहन समस्या उभी ठाकली. कारण, देशमुख समाजातील महिलांनी स्मशानभूमीत जाण्याची आणि अंत्यसंस्कार करण्याची प्रथाच नाही. मात्र, नयना यांनी प्रिय आईसाठी कालबाह्य रुढी बाजूला ठेवल्या. आईवर अंत्यसंस्कार केले. आता दशक्रिया व अन्य विधीही त्याच करणार आहेत. त्यासाठी त्या गुरुंजीकडे गेल्यावर तेही गोंधळात पडले. मात्र, त्यांनी ज्येष्ठ गुरुजींचा सल्ला घेऊन मार्गदर्शन केले. नंतर नयना यांचे कौतुकही केले.
मोबाइल अॅप डाउनलोड करा आणि राहा अपडेट
