ऑल इंड‌िया चेस फेडरेशनशी संलग्न असलेल्या ऑल मराठी चेस असोसिएशनचे सहसचिव छत्रपती पुरस्कारप्राप्त बुद्धिबळ खेळाडू जयंत गोखले यांनी नुकतीच नाशिकला भेट दिली. गोखले हे फिडे प्रशिक्षक असून, आशियाई स्पर्धेतील सुवर्णपदक विजेती आकांक्षा हगवणे हिला त्यांनी प्रशिक्षित केलेले आहे. गोखले यांनी नुकतीच नाशिकमध्ये आयोजित केलेल्या बुध्दिबळाच्या प्रशिक्षण वर्गाला भेट दिली. या वर्गात त्यांनी नाशिकच्या बुध्दिबळपटूंशी संवाद साधला व काही टिप्स दिल्या. त्यांच्याशी केलेली बातचीत..
बुध्दिबळासाठी नाशिकमध्ये टॅलेंट आहे का?
- नक्कीच टॅलेंट आहे. आज विद‌ितसारखा खेळाडूने नाशिकचे नाव जगात पोहचवले आहे. खरे सांगायचे झाल्यास नाशिकमध्ये अनेक टॅलेंटेड खेळाडू आहेत, अनेक चांगले प्रशिक्षक आहेत. थोडे चॅनलाइज होण्याची गरज आहे, असे मला वाटते. आज मुंबई-पुण्यामध्येही खेळाडू आहेत. कदाचित नाशिकसारखे त्यांच्याकडे टॅलेंट नसलेही. परंतु, ते आज चॅनलाइज पध्दतीने नियोजनबध्द खेळत आहेत. यासाठी नियोजन हे जास्त महत्वाचे आहे, असे वाटते. सरावासाठी जास्तीत जास्त वेळ देण्याची गरज आहे.
आदिवासी भागातील खेळाडूंसाठी काही योजना आहेत का?
- आदिवासी विद्यार्थ्यांमध्ये प्रचंड टॅलेंट आहे. फिडे रेटिंग स्पर्धा घेतल्यास एएमसीए निश्चित त्यासाठी मदत करेल. अशी स्पर्धा एखादी जिल्हा संघटना घेणार असेल तर तिचे स्वागतच असेल. एएमसीएकडून जेवढ्या
सुविधा देता येतील तेवढ्या देण्याचा नक्कीच प्रयत्न होईल. चेस बोर्ड,
चेस क्लॉक आदींबाबत संघटना नेहमीच मदत करेल. बाकी स्थानिक
पातळीवर आम्ही जाऊ शकत नाही.
तेथे जिल्हा संघटनांनी पोहचणे गरजेचे आहे.
सॉफ्टवेअर्सचा वापर कितपत करावा?
- शक्यतो खेळाडूंनी पटावरच अभ्यास करावा. तांत्रिक साधनांचा खूपच कमी वापर करायला हवा. कारण शिकायचं खेळाडूंनाच आहे. कारण तंत्रज्ञान तुम्हाला एखादी चाल सुचवू शकेल. पण त्या चालीमागचा हेतू सांगणार नाही. त्याचं विश्लेषण तुम्हाला पटावरच करावं लागणार आहे. त्यामुळे पटावर जास्तीत-जास्त सराव करावा. जगात कितीही सॉफ्टवेअर आली असली तरीही आज जे जगज्जेते म्हणून खेळत आहे, त्यांनी पटावरच जास्तीत जास्त सराव केला आहे. उगाच खर्च करुन काही उपयोग नाही. आपल्यापेक्षा सरस खेळणाऱ्याशी केळ करावा.
करिअरबाबत पालकांनी काय निर्णय घ्यायला हवा?
- सर्वांत प्रथम म्हणजे पालकांनी मुलांचा कल ओळखणे आवश्यक आहे. उगाच मुलांवर बुद्धिबळ लादणे योग्य होणार नाही. राहिला करिअरचा प्रश्न, बुद्धिबळात करिअर करता येते. मात्र, त्यासाठी बुद्धिबळाचे योग्य मार्गदर्शन घेणे आवश्यक आहे. थोडक्यात म्हणजे बुद्धिबळाचा सराव कसा करावा. कोणत्या स्पर्धा खेळाव्यात आदींचे मार्गदर्शन घ्यावे. पालकांनी मुलांवर कोणताही दबाव आणू नये. त्यांना त्यांच्या पद्धतीने खेळू द्यावे. उणिवा काय असतील त्या प्रशिक्षक सोडवेल. पालकांनी फक्त त्याला प्रोत्साहन द्यावे. मुलांना खरंतर जास्तीत जास्त अधिकृत स्पर्धा खेळवाव्यात. त्यामुळे त्यांच्या प्रशिक्षणाची एक प्रकारे यातून चाचणी होते.
छत्रपती पुरस्कारात समावेशासाठी एएमसीए प्रयत्न करणार का?
- प्रयत्न सुरूही झाले आहेत. क्रीडामंत्र्यांच्या सचिवांकडे याबाबतचा प्रस्तावही गेला आहे. त्यावर लवकरच म‌िटिंग होणार आहे. आम्हाला आशा आहे, की लवकरच बुद्धिबळाचा छत्रपती क्रीडा पुरस्कारांत समावेश होईल. राज्यात अनेक खेळाडू आहेत. त्यांना छत्रपती पुरस्कार मिळालयला हवा. परंतु, सरकारच्या नियमापुढे काहीच करू शकतच नाही
एआयसीएफच्या संलग्नत्वानंतर एएमसीएची ध्येयधोरणे काय?
- कसे आहे की आधीच्या संघटनेबाबत एआयसीएफला काही उणिवा जाणवल्या. त्या वादात मला जायचे नाही. मात्र, एआयसीएफ हीच बुद्धिबळाची शिखर संघटना असून, ही संघटना फिडेशी संलग्न आहे. या अधिकृत संघटनेने एएमसीएला मान्यता दिल्याने संघटनेने महाराष्ट्रातील स्पर्धा, प्रशिक्षण, बुद्धिबळाचा प्रचार व प्रसार या सर्वच पातळीवर काम करण्यास सुरुवात केली आहे. सर्वांत महत्त्वाचे म्हणजे महाराष्ट्रातील जिल्हा संघटनांची नव्याने उभारणी सुरू केली असून, बुद्धिबळाचा विकास करणाऱ्या समविचारी लोकांना त्यात सहभागी करून घेतले आहे. शिखर संघटनेच्या मान्यतेनेच हे सर्व निर्णय होत असल्याने नव्या संघटना अधिकृत संघटना म्हणूनच काम करणार आहेत. त्याबाबत खेळाडूंच्या मनात कोणतीही शंका असणार नाही. संघटनात्मक पायाभरणी एएमसीएने प्राधान्याने हाती घेतली आहे.
नाशिक जिल्ह्यात कोणती संघटना अधिकृत आहे?
- नाशिक जिल्ह्यात आम्ही अनिल देवधर, मिलिंद कुलकर्णी, सुधीर पगार आदींच्या कार्यकारिणीला मान्यता दिली असून, त्यांच्याच संघटनेला आम्ही संलग्नत्व दिले आहे. त्यामुळे या कार्यकारिणीची संघटना ज्या स्पर्धा आयोजित करेल त्यालाच एएमसीए आणि एआयसीएफची मान्यता असेल. अन्य कुणी दावा करीत असेल तर तो चुकीचा असेल.
संलग्नत्वामुळे मुलांना कसा फायदा मिळेल?
- ज्या संघटनेला शिखर संघटनेची संलग्नता असते ती अधिकृत संघटना असते हे पालकांनी, खेळाडूंनी नेहमी लक्षात ठेवावे. जिल्हा संघटनांना संलग्नता नसेल तर अशी संघटना दात, नखे नसलेल्या वाघासारखी असते. अशी संघटना काय कामाची, जी संघटना खेळाडूंसाठी अधिकृत स्पर्धाच घेऊ शकत नाही. म्हणूनच संघटनेला संलग्नतेचं महत्त्व आहे. आंतरराष्ट्रीय बुद्धिबळ संघटनेचं (फिडे) भारतीय बुद्धिबळ महासंघाला (एआयसीएफ), एआयसीएफची जिल्हा संघटनांना आणि जिल्हा संघटनांची तालुका संघटनांना मान्यता असेल तरच खेळाडूंना क्रीडागुण, शासनाची रोख बक्षिसे, एसटी, रेल्वे प्रवासात सवलत आदी सुविधा पुरवता येतात.(शब्दांकन : फणिंद्र मंडलिक)
मोबाइल अॅप डाउनलोड करा आणि राहा अपडेट
