महिलांचे अकाउंट हॅककरून त्याद्वारे कॉन्टॅक्ट लिस्टमधील व्यक्तींना अश्लील मेसेज किंवा फोटोग्राफ्स हॅकरने पाठवले. या मानसिकतेची नक्की व्याख्या सांगता येणार नाही. मात्र, हा मानसिक आजार नक्कीच असला पाहिजे. आपल्याकडील ज्ञानाचा वाईट वापर करून फक्त खळबळ उडवून देण्याच्या नादात हॅकरला काय समाधान मिळाले? आज ना उद्या पोलिस हे कृत्य करणाऱ्याच्या मुसक्या आवळतील. आयटी क्षेत्रातील वाढता रोजगार अनेक तरुणांना या क्षेत्राकडे आकर्षित करतो आहे. सर्वांनाच रोजगार मिळतो असे नाही. त्यामुळे तंत्रज्ञानाचा चुकीचा वापर करण्यासाठी तरुणांना भरपूर वेळ मिळतो. अशा वेळी पालकांची भूमिका महत्त्वाची ठरते. आपला पाल्य नेमकी कशाच्या आहारी जातोय, तो मोबाइलवर काय बघतोय याकडे पालकांनी लक्ष ठेवायला हवे. प्रत्येक समस्येचे उत्तर पोलिसांच्या गळी उतरवून नामानिराळे राहता येऊ शकत नाही. वन टाइम पासवर्ड (ओटीपी) हा तसा परवलीचा शब्द. विविध अॅप्लिकेशन किंवा स्मार्ट फोन सहजतेने हातळणाऱ्या व्यक्तींना ओटीपीचा वापर करावा लागतो. वन टाइम पासवर्ड हा गोपनीय, तसेच वैयक्तिक वापरासाठी असतो. तशी सूचना ओटीपी मेसेजमध्ये असते. मात्र, त्याकडे दुर्लक्ष करण्यात येते. त्याचा परिणामदेखील सर्वांसमोर आहे. स्मार्ट फोन किंवा इंटरनेटच्या माध्यमातून सतत आपला पाठलाग केला जातो. आपल्या त्रुटी शोधल्या जातात. या त्रुटी भेदण्यात हॅकरला यश मिळाले, की आपली मालमत्ता आपली राहत नाही. पोलिस आणि हॅकरचा तपास हा नंतरचा भाग आहे. वास्तविक हॅकरला रोखण्यासाठी व्हॉट्सअॅप किंवा फेसबुकसारख्या यंत्रणा सदैव प्रयत्नशील असतात. तेही हॅकिंगचा अभ्यास करून संभाव्य त्रुटी-धोके दूर करण्यासाठी सिक्युरिटी फीचर्स अपडेट करतात. दुर्दैवाने बहुतांश यूजर्स याकडे दुर्लक्ष करतात. सिक्युरिटी फीचर्सचा व्यवस्थित वापर करण्यासाठी तेवढे सजग असायला हवे. व्हॉट्सअॅप सुरू केल्यानंतर सेटिंगमध्ये टू स्टेप व्हेरिफिकेशन हा पर्याय असतो. हा पर्याय वापरात आणल्यानंतर व्हॉट्सअॅप सुरू करताना पिनकोड टाकावा लागतो. पिनकोड टाकल्याशिवाय हॅकर तर दूरच, पण स्वत:लाही ते सुरू करता येत नाही. हा प्रकार क्षणिक त्रासदायक असला तरी मोठी सुरक्षितता प्रदान करणारा ठरतो. फेसबुकमध्येही सुरक्षितता देणारे अनेक पर्याय उपलब्ध आहेत.
आपण आपले मानतो अशी एकही वस्तू आपली नाही. धार्मिक दृष्टिकोनातून हाच सार अनेक पिढ्यांनी पुढील पिढ्यांमध्ये रुजवला. किंबहुना तीच आपली जीवनशैली मानली. तो काळ आता सरला. हे माझे ते माझे, किंबहुना माझ्या मालकीचे ही संकल्पना जोर धरू लागली आहे. तंत्रज्ञानात हा अहंकार उपयोगी नाही. व्हॉट्सअॅप किंवा फेसबुकसारखे आयुध कधी उलटतील हे मास हॅकिंगच्या एका घटनेने दाखवून दिले आहे. व्हॉट्सअॅपचा वापर अनेक सुरक्षा एजन्सीजदेखील करतात. हॅकिंगच्या प्रकारामुळे यातील सुरक्षिततेवरदेखील प्रश्नचिन्ह उपस्थित झाले आहे.
सायबर पोलिस काळाची गरज
शहर पोलिसांनी एक मे रोजी सायबर पोलिस स्टेशन सुरू केले. साधारणतः दीडदोन महिन्यांच्या कालावधीत या पोलिस स्टेशनमध्ये ११ गुन्हे दाखल झाले. यातील सात गुन्हे फक्त महिलांची सोशल मीडियावर बदनामी करण्याशी संबंधित आहे. बदनामीकारक मजकूर, फोटो, व्हिडीओ व्हायरल करण्याचे हे प्रकार पोलिसांनी शोधून काढले आहेत. एक मात्र खरे, की तंत्रज्ञानाचा वापर चांगल्या कामांसाठी होतो, तितकाच तो वाईट बाबींसाठीदेखील होतो आहे. अनेक घटना तर पोलिसांपर्यंत पोहोचतदेखील नाहीत. त्यामुळे व्हॉट्सअॅप, फेसबुक, ट्विटर, इन्स्टाग्राम यांसारख्या सोशल साइट्स किंवा अॅप्लिकेशनचा वापर करताना आपणही तांत्रिकदृष्ट्या तेवढेच सजग असायला हवे. शहर पोलिसांनी सुरू केलेले सायबर पोलिस स्टेशन ही शहराच्या दृष्टीने जमेची बाजू ठरते आहे. तंत्रज्ञानाचा पदोपदी वापर होतो आहे. रोज हजारो कोटी रुपयांचे व्यवहार ऑनलाइन पद्धतीने होतात. स्मार्टफोनमधील अॅप्लिकेशन आपली माहिती वेळोवेळी थर्ड पार्टींना विकत असतात. व्हॉट्सअॅप किंवा फेसबुक हॅक होणे ही मोठी घटना नाही. सायबरविश्व त्याहून मोठे आणि अनाकलनीय ठरते. या पार्श्वभूमीवर पोलिस आयुक्त डॉ. रवींद्रकुमार सिंगल यांनी पाठपुरावा करून सुरू केलेले सायबर पोलिस स्टेशन नक्कीच विशेष बाब ठरते. वरिष्ठ पोलिस निरीक्षक अनिल पवार यांच्यासह त्यांची टीम आपले काम चोख बजवताना दिसते. अद्याप गुन्हे दाखल होण्याचे प्रमाण कमी आहे. हा व्याप जसा वाढेल तसे तांत्रिकदृष्ट्या सक्षम मनुष्यबळ उपलब्ध करणे ही पोलिस प्रशासनाच्या दृष्टीने भविष्यात कळीचा मुद्दा ठरू शकतो.
मोबाइल अॅप डाउनलोड करा आणि राहा अपडेट
