महाराष्ट्रात अनेक किल्ले आहेत. ज्या दुर्गप्रेमींना किल्ल्यांची आवड आहे, अशांनी हतगड किल्ला जरुर पहावा. नाशिकहून वणीगावात आल्यावर सप्तश्रृंगी देवीकडे न जाता सापुताऱ्याकडे जाणाऱ्या रस्त्याला लागायचे. तेथून २० किलोमीटरवर गेल्यावर उजव्या हाताला आडवा पहुडलेला एक पाषाण आपल्याला आकर्षित करतो. हा पाषाण म्हणजेच हतगड.
शंभर उंबऱ्यांची हतगडवाडी आता आधुनिक रिसॉर्ट संस्कृतीचे रूप धारण करू लागली आहे. हतगड किल्ला व परिसर वनविभागाच्या ताब्यात आहे. हतगडाची सफर आता खूप सोपी झाली आहे. वरपर्यंत गाडीने जाता येते तर गडाच्या पूर्वेकडे नव्याने पायऱ्यांची पायवाट बनविण्यात आली आहे. या पायवाटेने वर गेल्यावर हतगडाच्या पायथ्याशी स्थिरावलेली हतगडवाडी पहायला मिळते अन् पूर्वीचे गाव कसे असेल याची प्रचितीही येते. उभ्या कातळात कोरलेले किल्ल्याचे मुख्य प्रवेशद्वार अन् त्यानंतर चार उपप्रवेशद्वारातून किल्ल्यात प्रवेश करता येतो.
पाहण्यासारखी ठिकाणे
गडावर प्रवेश करण्यापूर्वी चार दरवाजे लागतात. पहिल्या दरवाजाच्या अगोदरच उजवीकडे कातळात वरच्या भागात कोरलेले पाण्याचे टाके लागते. येथेच कातळात कोरलेली हनुमानाची मूर्ती आहे. गडाच्या पहिल्या दरवाजाचे फक्त खांब शिल्लक आहेत. या दरवाज्याजवळच दोन शिलालेख कोरलेले आहेत. या दरवाज्यातून थोडे वर चढल्यावर आपण दुसऱ्या संपूर्ण कातळातून खोदलेल्या बोगासारख्या दरवाज्यातून आत जाता येते. दरवाजाच्या बाजूला एक गुहासुद्धा कोरलेली आहे. यात पाण्याची तीन टाकी आहेत. या दरवाजातून थोडे वर गेल्यावर गडाचा तिसरा आणि चौथा दरवाजा लागतो. गडमाथा खूप विस्तीर्ण आहे. दरवाजातून वर आल्यावर पायऱ्यांची एक वाट डावीकडे खाली उतरते. येथे मोठी तटबंदी आहे. समोरच एक पीर आहे. उजव्याबाजूच्या तटात एक कमान कोरलेली आहे. पाण्याचे एक टाके आहे. दरावाजाच्या उजवीकडची वाट धरावी. येथून थोडे वर गेल्यावर पाण्याचे टाके लागते. थोडे अजून वर गेल्यावर पडक्या इमारतींचे अवशेष लागतात. येथे एक बुरुजवजा इमारतही आहे. थोडे खाली उतरल्यावर पाण्याचा एक तलाव आहे. यामधील पाणी पिण्यास अयोग्य आहे. तलावाच्या समोरच किल्ल्याचे मोठे पठारदेखील आहे. किल्ल्याच्या या भागाची तटबंदी अजूनही शाबूत आहे. तलावाच्या वरच्या बाजूस एक ध्वजस्तंभ आहे. ध्वजस्तंभाच्या पुढे एक वाट गडाच्या दुसऱ्या टोकाला जाते. वाटेत पाण्याची अनेक टाकी लागात. गडाच्या दुसऱ्या टोकाला एक बुरुज आहे. असा हा हातगड नाशिकपासून १०० किमीवर आहे. किल्ल्याचे मोठे पठारदेखील आहे. किल्ल्याच्या या भागाची तटबंदी अजूनही शाबूत आहे.
(संकलन- फणिंद्र मंडलिक)
मोबाइल अॅप डाउनलोड करा आणि राहा अपडेट
