सामाजिक जाणिवांचे व्रतस्थ व्यासपीठ
---
सक्रिय नेटिझन्स आणि अन्य समाजघटकांना सकारात्मक सामाजिक कार्यासाठी प्रेरणादायी ठरलेल्या सोशल नेटवर्किंग फोरम या व्यासपीठाचा वर्धापन दिन शुक्रवारी (दि. १५ डिसेंबर) साजरा झाला. त्यानिमित्त समाजसेवेप्रति व्रतस्थ अशा सोशल नेटवर्किंग फोरमचे संस्थापक प्रमोद गायकवाड यांच्याशी केलेली बातचीत...
---
-सोशल नेटवर्किंग फोरमची प्रेरणास्थाने कोणती?
-छत्रपती शिवाजी महाराज, शाहू महाराज, महात्मा फुले, डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर, स्वातंत्र्यवीर सावरकर अशा व्यक्ती सोशल नेटवर्किंग फोरम (सोनेफो)च्या सदस्यांचे प्रेरणास्थान आहेत. देशासाठी ज्यांनी आपले सर्वस्व वाहिले अशा व्यक्तींना डोक्यावर घेऊन नाचण्यापेक्षा त्यांचे विचार डोक्यात ठेवून त्यांच्या पावलावर पाऊल ठेवून काम करण्याचे व्रत आम्ही अंगीकारले आहे. त्यामुळे अशा महान व्यक्तींच्या जयंतीला मिरवणुकांमध्ये नाचण्याऐवजी एखादा सामाजिक उपक्रम राबविण्याचा पायंडा फोरमने पाडला आहे.
---
-सामाजिक विषयात काम करताना लोकांकडून कसा अनुभव येतो?
-सामाजिक विषयात दोन प्रकारच्या लोकांशी संबंध येतो. पहिला म्हणजे ज्यांच्यासाठी काम करायचे आहे ते आणि दुसरा ज्यांच्या मदतीने करायचे आहेत ते. यातील पहिला घटक साधारणपणे ग्रामीण आणि आदिवासी भागातील लोक असतात. आमच्याकडे येण्यापूर्वी पाणी, आरोग्य आणि शिक्षणासारख्या मूलभूत गरजांसाठीसुद्धा त्यांना वर्षानुवषे झगडावे लागते. या संघर्षानंतरही पदरी काही पडत नाही, तेव्हा हे असहाय्य लोक मदतीसाठी येतात आणि त्यांच्या समस्या मांडतात. यावेळी कोणत्याही सूज्ञ व्यक्तीच्या पोटात कालवाकालव होते. त्यामुळे अशा लोकांच्या समस्या सोडवून त्यांच्या चेहेऱ्यांवरील आनंद बघण्यासाठीच फोरम हे काम करीत आहे. ज्यांच्या मदतीने हे उपक्रम राबविले जातात, ते सर्व सामाजिक भान असलेले लोक असतात. पण, त्यांना नेमके कसे योगदान द्यायचे, हे सुचत नाही. जेव्हा सोशल मीडियावर आम्ही आमच्या उपक्रमाची माहिती पोस्ट करतो, तेव्हा अशा लोकांना आपल्याला हेच तर करायचे होते, असे वाटते आणि ते मनापासून सहभागी होतात. श्रमदान, एक्स्पर्टरीज किंवा निधी अशा शक्य असेल त्या माध्यमातून उपक्रमात सहभागी होता येत असल्याने विद्यार्थ्यांपासून ८० वर्षांच्या आजोंबापर्यंत आमचे सदस्य आहेत. उपक्रम पूर्ण झाल्यावर त्यासंबंधीची माहिती जेव्हा आम्ही मदतकर्त्यांना सोशल मीडियावरून कळवितो तेव्हा त्यांना होणारा आनंद शब्दातीत असतो.
--
-‘सोनेफो’ची नेमकी उद्दिष्टे काय?
-सोशल नेटवर्किंगच्या माध्यमातून तरुणांना देशाप्रति आपल्या जबाबदारीचे भान करवून देणे आणि ज्यांच्यापर्यंत स्वतंत्र भारताच्या विकासाची फळे पोहोचली नाहीत अशा लोकांना विकासगंगेत सहभागी करून घेणे. शहीद जवानांच्या कुटुंबीयांना, अनाथालयांना, वृद्धाश्रमांना मदत करणे आणि आदिवासी बांधवांना त्यांचे हक्क मिळवून देणे. सोशल साइट्सचा जातीय, धार्मिक आणि वांशिक विद्वेषासाठी होणारा चुकीचा वापर थांबविणे, ही ‘सोनेफो’ची प्रमुख उद्दिष्टे आहेत.
--
-‘सोनेफो’चे काम कसे चालते?
-फोरमच्या कामाची सुरुवात आणि काम करण्याचे माध्यमच सोशल मीडिया असल्याने कोणताही नवा उपक्रम सुरू करायचा झाल्यास सर्वप्रथम फेसबुक आणि व्हॉट्सअॅपवर अपडेट केले जाते. फोरमच्या काही उपक्रमांत श्रमदानाची, काहींमध्ये तज्ज्ञ मार्गदर्शनाची, तर काहींमध्ये निधीची आवश्यकता असते. उपक्रमाला अनुसरून सोशल मीडियावर सर्व सदस्यांना मदतीचे आवाहन जाते. या वाहनाला सर्व सोशल नेटवर्कर्सकडून नेहमीच सकारात्मक प्रतिसाद मिळतो. कॉलेजचे विद्यार्थी श्रमदान करतात, डॉक्टर्स-इंजिनीअर्स आपल्या ज्ञानाचा उपयोग करतात, तर हे व अन्य लोक निधीच्या माध्यमातून मदत करतात. ज्यांना समाजासाठी काही तरी करण्याची इच्छा असेल, अशी कोणतीही व्यक्ती सोशल नेटवर्किंग फोरमचे सदस्यत्व घेऊ शकते. या सदस्यांच्या मदतीने उपक्रम यशस्वीपणे राबविले जातात.
--
-‘सोनेफो’चे सदस्य कोण असतात?
-फोरममध्ये राज्यातील विविध शहरांतीलच नव्हे, तर विदेशांतीलही शेकडो सदस्य कार्यरत आहेत. डॉ. पंकज भदाणे, इंजिनीअर प्रशांत बच्छाव, रामदास शिंदे, डॉ. उत्तम फरतळे, डॉ. जयदीप निकम, प्रा. आशिष चौरसिया, अॅड. गुलाब आहेर, डॉ. माधवी गोरे-मुठाळ, डॉ. विशाल पवार, डॉ. योगेश जोशी, डॉ. समीर पवार, जीवन सोनवणे, राजेश बक्शी (कतार), लक्ष्मीकांत पोवनीकर (इराक) आदी असंख्य सदस्य कोणतीही योजना कार्यन्वित करण्यात मोलाचे योगदान देतात.
--
-वाड्यापाड्यांत काम करताना आलेले काही अनुभव शेअर कराल...
-एकदा एका खेड्यात पाणीप्रश्न सोडविण्यासाठी गेलो होतो. पाहणीनंतर गावप्रमुखाने चहासाठी घरी नेले. थोड्या वेळात घरातून विनादुधाच्या कोऱ्या चहाचे कप आले. शहरातील लोकांना असा चहा पाजावा लागत असल्याची सल संबंधिताच्या चेहेऱ्यावर दिसली. त्यातूनच ते म्हणाले, की गावात बऱ्याच गायी-म्हशी आहेत. पण, माणसांनाच प्यायला पाणी नसल्याने जनावरांची जास्तच आबाळ होते. त्यामुळे दूधही कमी येते. जे थोडेफार येते त्यावर पहिला हक्क त्यांच्या पिलांचा मानून आम्ही जनावरांचे दूधच काढत नाही, म्हणून हाच चहा गोड मानून घ्या! एका बाजूला जनावरांना हार्मोन्सची इंजेक्शन्स देणारे किंवा केमिकल्स वापरून नकली दूध बनविणारे शहरी महाभाग कुठे आणि प्रतिकूल परिस्थितीतही जनावरांच्या दुधावर पिलांचा हक्क मानणारे हे श्रीमंत लोक कुठे, यावर विचार करीत द्यायला म्हणून गेलेलो आम्ही सदस्य बरेच काही घेऊन आलो...
--
-‘सोनेफो’चे भविष्यातील नियोजन कसे राहणार आहे?
-फोरमने सोशल नेटवर्कर्सच्या मदतीने आजवर आठ आदिवासी गावे टँकरमुक्त केली आहेत. त्यानंतर बरीच गावे आमच्याकडून मोठ्या अपेक्षा ठेवून आहेत. साधारण २० गावांची यादीही आमच्याकडे आहे. त्यांचा पाणीप्रश्न आम्ही सोडवू शकतो. मात्र, त्यासाठी आम्हाला निधीची गरज असून, भविष्यात मोठ्या कंपन्यांच्या सीएसआर स्कीममधून निधी उपलब्ध करून घेण्याचा आमचा प्रयत्न आहे. या प्रयत्नांना यश मिळाल्यास येत्या वर्षभरातच ‘सोनेफो’ या वीस गावांना टँकरमुक्त करण्यात नक्कीच यशस्वी होईल.
--
(शब्दांकन : प्रशांत भरवीरकर)
मोबाइल अॅप डाउनलोड करा आणि राहा अपडेट
