सरतं वर्ष ओंजळीत जे काही देऊन जातं त्यातूनच अनेक संधींना धुमारे फुटतात. २०१७ या वर्षानं नाशिकच्या ओंजळीत अनेक हर्षदीप दिले आहेत. आता त्यातूनच २०१८ या वर्षात नव्या संधी निर्माण केल्या आहेत. काय आहेत या संधी, कुठली आहेत आव्हाने या सर्वांचा आढावा घेणारा हा फोकस...
आधार येणार ट्रॅकवर
आधार सेंटर्सच्या तोकड्या किट्समुळे नागरिकांना सध्या अनंत अडचणींचा सामना करावा लागतो आहे. शहरात सद्यःस्थितीत ३१ किटच्या माध्यमातून आधार एन्रोलमेंट आणि आधारमधील दुरुस्त्यांचे काम सुरू आहे. मात्र, शहराच्या लोकसंख्येच्या मानाने दिवसेंदिवस आधार सेंटर्सवर होणारी गर्दी विचारात घेता, केवळ शहरासाठी एकूण ६० किट्सची मागणी नोंदविण्यात आली आहे. त्याबाबत पाठपुराव्याला प्रतिसादही मिळत असून, नवीन वर्षात ही समस्या मार्गी लागेल, या दृष्टीने प्रशासनाचे नियोजन सुरू आहे. याशिवाय अंगणवाडीसेविका, हॉस्प‌िटल्समध्ये टॅबच्या माध्यमातून आधारची कामे करता येणार असल्याने नागरिकांच्या समस्या सुटू शकतील, अशी आशा आहे.
नाशिक, मालेगावात ऑनलाइन सातबारा
जिल्ह्यात अनेक तालुक्यांमध्ये संगणकीकृत सातबारा देण्यास सुरुवात झाली आहे. मात्र, नाशिक आणि मालेगाव तालुक्यात अद्याप हे काम काहीअंशी अपूर्ण आहे. हस्तलिखित व संगणकीकृत सातबारा यांमधील साम्य अथवा तफावतीची तपासणी करून आवश्यक सुधारणा करण्याचे काम सध्या सुरू आहे. जिल्ह्यात एकूण १२ लाख १७ हजार ४७८ सातबारे असून, त्यापैकी ११ लाख ४९ हजार ६४ (९४.३८ टक्के) सातबारे एडिट मोड्युलमध्ये तपासून व आवश्यक त्या दुरुस्त्या करून अंतिम करण्यात आल्या आहेत. मात्र, ६८ हजार ४१४ सातबारांतील दुरुस्तीचे काम अजूनही बाकी आहे. हे काम फेब्रुवारीपर्यंत मार्गी लागावे, यासाठी प्रशासनाचे प्रयत्न सुरू आहेत. त्यामुळे नववर्षात सर्वच तालुक्यांमधील सातबारा ऑनलाइन मिळू शकतील.
जिल्ह्यासाठी स्वतंत्र सर्व्हर
सर्व्हर डाऊनसारख्या तांत्रिक अडचणींमुळे ऑनलाइन सातबारासह विविध दाखले देताना तलाठ्यांना अनेक अडचणींचा सामना करावा लागतो आहे. प्रशासनाने या समस्येचे उच्चाटन करण्यासाठी तालुका स्तरावर सर्व्हर देण्याचा विचार सुरू केला आहे. जमाबंदी आयुक्त एस. चोकलिंगम यांनीच त्यासाठी पुढाकार घेतला असून, नववर्षात जिल्ह्यासाठी स्वतंत्र सर्व्हरची मदत घेण्यात येणार आहे. त्यामुळे सर्व्हर डाऊन आणि त्यामुळे उद््भवणाऱ्या अडचणींपासून तलाठी आणि नागरिकांचीदेखील सुटका होणार आहे.
समृद्धीचे भूसंपादन आटोपणार
समृद्धी महामार्ग हा राज्य सरकारचा महत्त्वाकांक्षी प्रकल्प असून, जिल्हा प्रशासनापुढे भूसंपादनाचे आव्हान आहे. गेल्या एक-दोन महिन्यांत या महामार्गाला होणाऱ्या विरोधाची धार कमी करण्यात सरकार आणि प्रशासनाला यश आले आहे. सद्यःस्थितीत सुमारे साडेतीनशे हेक्टर जमिनीचे संपादन होऊ शकले आहे. अद्याप सातशे ते आठशे हेक्टर जमिनीचे संपादन होणे बाकी आहे. ही संपादनाची प्रक्रिया लवकरात लवकर पूर्ण करून नववर्षात महामार्गाचे काम सुरू करण्याचे सरकारचे आणि प्रशासनाचे नियोजन सुरू आहे.
घाटांच्या लिलावासाठी नियोजन
जिल्ह्यात २४ वाळू घाट असून, त्यापैकी केवळ सहा घाटांचे लिलाव आतापर्यंत होऊ शकले आहेत. घाटांच्या लिलाव प्रक्रियेकडे ठेकेदार पाठ फिरवत आहेत. त्यामुळे सरकारचा महसूल बुडत असल्याने पुन्हा एकदा लिलावप्रक्रिया राबविण्यात येत आहे. उर्वरित घाटांचे लिलाव होऊन सरकारचा महसूल वाढावा, यासाठी गौन खनिज विभागाकडून नियोजन सुरू आहे.
राष्ट्रीय क्रिकेट सामने
येणारे वर्ष खेळाडूंसाठी पर्वणी घेऊन येणार आहे. जिल्हा क्रीडा कार्यालय व विविध क्रीडा संघटनांतर्फे राज्यस्तरीय व राष्ट्रीय स्तरावरचे सामने होणार आहेत. त्यामुळे नाशिककरांना राष्ट्रीय दर्जाच्या खेळाडूंचे खेळ पाहण्याची संधी उपलब्ध होणार आहे. नाशिक शहरात जानेवारीमध्ये १४ वर्षांखालील मुलांच्या गटातील राष्ट्रीय क्रिकेट स्पर्धा होणार आहे. त्या दृष्टीने जिल्हा क्रीडा कार्यालयाचे अधिकारी, कर्मचाऱ्यांतर्फे तयारी सुरू आहे.
सायकल रेकॉर्ड होणार
सायकलविश्वात शहरात प्रथमच जागतिक विक्रमाला गवसणी घालण्याचे प्रयत्न आहेत. हा विक्रम चार फेब्रुवारी रोजी सिंगल लाइन राइडमध्ये करण्याचे प्रयत्न आहेत. यापूर्वी बांगलादेशात ११८६ लोकांनी एका रांगेत सायकल चालवून विक्रम केला होता. नाशिक सायकलिस्ट्सने हा विक्रम मोडीत काढण्याचा निश्चय केला आहे. त्यासाठी सुमारे २५०० सायकलिस्ट्स सहभागी करण्याचे उद्दिष्ट असून, ते एकाच रांगेत सायकल चालवून गिनीज बुकमध्ये नोंद करतील.
राष्ट्रीय कबड्डी सामने
यंदा प्रथमच पुरुष व महिला गटाची ६६ वी राज्यस्तरीय अजिंक्यपद कबड्डी स्पर्धा नाशिक जिल्ह्यातील सिन्नर येथे होणार आहे. त्याचप्रमाणे दरवर्षी होणारी नाशिक कबड्डी प्रीमियर लीग यंदाच्या वर्षापासून राष्ट्रीय स्तरावर करण्याचा मानस आयोजकांनी व्यक्त केला आहे. या वेळी संपूर्ण भारतातून पुरुष गटाचे व्यावसायिक सामने नाशिककरांना पाहायला मिळणार आहेत. संपूर्ण भारतातून २४ संघ सहभागी होणार असून, त्यातील वीस संघ राष्ट्रीय स्तरावरील असतील.
जिल्हा क्रीडा प्रशिक्षण होणार व्यापक
जिल्हा क्रीडा कार्यालयातर्फे जिल्ह्यातील क्रीडा संघटना व खेळाडूंची बैठक होणार असून, राष्ट्रीय स्तरावरील स्पर्धांबाबत माहिती देण्यात येणार आहे. मार्चमध्ये क्रीडा संघटनांना एकत्र बोलावून त्यांच्या अडचणी समजून घेण्यात येणार आहेत. त्या सोडवण्यासाठी काय करता येईल, याबाबत विचारविनिमय होईल. एप्रिलमध्ये शालेय क्रीडाशिक्षकांची बैठक होणार असून, बैठकीत मुलांमधील क्रीडागुण कसे विकसित करायचे, याबाबत मार्गदर्शन करण्यात येणार आहे. मेमध्ये शाळांना सुटी असते. या कालावधीत जिल्हा क्रीडा कार्यालयातर्फे विविध खेळांची शिबिरे होणार असून, गेल्या वर्षीपेक्षा प्रशिक्षण केंद्रे वाढवण्यात येणार आहेत.
राष्ट्रीय लॉन टेनिसचे सामने
दरवर्षी निवेक क्लबच्या वतीने राष्ट्रीय- आंतरराष्ट्रीय सामने होतात. यंदाही १९ वर्षांखालील महिला गटातील राष्ट्रीय सामने होणार आहेत. त्याचप्रमाणे १२ व १४ वर्षे वयोगटातील राष्ट्रीय मानांकन स्पर्धा होणार आहेत. या स्पर्धा मेमध्ये होणार आहेत.
टेबल टेनिसच्या मानांकन स्पर्धा
नव्या वर्षात राज्य मानांकन टेबल टेनिस स्पर्धा नाशिकला व्हावी, अशी मागणी नाशिक जिमखान्याच्या पदाधिकाऱ्यांनी केली असून, तिला लवकरच मान्यता मिळणार आहे. ही स्पर्धा १२ गटांत होणार आहे. १०, १२, १५, १८, २१ आणि ओपन महिला आणि पुरुष गटात ही स्पर्धा होईल. त्याचप्रमाणे टेबल टेनिस प्रीमियर लीगदेखील होणार आहे.
शंभर टक्के शाळा ‘अ’ श्रेणीत
महापालिकेच्या सर्व शाळा ‘अ’ श्रेणीत आणण्याचा प्रयत्न शिक्षण समितीकडून करण्यात येत आहे. महापालिकेच्या १२७ पैकी पहिल्या टप्प्यात ३३ शाळांना अ श्रेणी मिळाली होती. त्यानंतर ही संख्या ७७ वर पोहोचली. नव्या वर्षापर्यंत सर्व शाळा अ श्रेणीत येतील, यासाठी शिक्षण समितीकडून विविध कार्यशाळा घेण्यात येत आहेत. त्यानुसार हा टप्पा नव्या वर्षाच्या सुरुवातीलाच पूर्ण होणार असल्याचा विश्वास शिक्षण समितीकडून व्यक्त करण्यात येत आहे.
विभागीय मंडळाला मिळणार इमारत
महाराष्ट्र राज्य माध्यमिक व उच्च माध्यमिक शिक्षण मंडळाच्या नाशिक विभागाची हक्काची इमारत येत्या वर्षात आकारास येणार आहे. आडगाव येथे सात एकर जागेवर ही इमारत साकारण्यात येणार असून, जानेवारीपासून बांधकामास सुरुवात होणार आहे. गेल्या अनेक वर्षांपासून मंडळाच्या हक्काच्या इमारतीसाठी पाठपुरावा सुरू होता.
बोगस अपंग शिक्षकांवर होणार कारवाई
जिल्हा परिषदेच्या प्रशासनाने शिक्षक संघटनांच्या मदतीने बोगस अपंग प्रमाणपत्र धारण केलेल्या शिक्षकांची शोधमोहीम सध्या सुरू केली आहे. यातील पहिल्या टप्प्यात दहा शिक्षकांवर फौजदारी कारवाई करण्यात आली. अशा शिक्षकांचा शोध घेणे सध्या युद्धपातळीवर सुरू आहे. अशा शिक्षकांमुळे दिव्यांग शिक्षकांच्या हक्कावर गदा येत आहे. येत्या वर्षभरात बोगस अपंग शिक्षकांवर कारवाई केली जाणार आहे.
नाशिप्रला १०० वर्ष
नाशिक शिक्षण प्रसारक संस्थेला १ मे २०१८ रोजी शंभर वर्षे पूर्ण होणार आहेत. नाशिक येथे १ मे १९१८ रोजी स्वातंत्र्यपूर्व काळात लोकमान्य बाळ गंगाधर टिळक यांच्या ‘राष्ट्रीय शिक्षण’ या संकल्पनेतून या संस्थेची स्थापना झाली होती. संस्थेच्या शतक महोत्सवानिमित्त १ मे २०१७ ते १ मे २०१८ यादरम्यान अनेक उपक्रमांची आखणी करण्यात आली आहे. त्यातील अनेक उपक्रमांची पूर्तता झाली आहे, तर विद्यार्थिहिताचे उर्वरित उपक्रम नव्या वर्षात होणार आहेत.
पर्यटन विभाग
पर्यटनाच्या दृष्टीने नव्या वर्षात रखडलेले अनेक प्रकल्प मार्गी लागणार आहेत. त्यामुळे येणारे वर्ष पर्यटनस्थळांच्या वाढीसाठी चांगले राहील. मनोरंजन पार्कच्या निविदा आल्या असून, त्यावर निर्णय होणार आहेत. त्यामुळे हे पार्क नव्या वर्षात सुरू होईल. त्याचप्रमाणे बोट क्लबचा विषय या वर्षात सुटण्याची चिन्हे आहेत. वेगवेगळ्या नव्या प्रकल्पांना २०१८ मध्ये चालना मिळण्याचीही शक्यता आहे. त्यात भावलीचा प्रोजेक्ट व इगतपुरीचा वेलनेसचा विषय मार्गी लागेल. या प्रोजेक्टप्रमाणेच ओझरखेड येथील पर्यटनस्थळही येत्या वर्षात पूर्ण होणार असल्यामुळे सापुताराकडे जाणारे पर्यटक येथे वळण्याची शक्यता आहे.
सार्वजनिक बांधकाम विभाग
सार्वजनिक बांधकाम विभागाने २०१७ मध्ये काही रस्ते दुरुस्त केले असले तरी त्याची संख्या खूपच कमी आहे. यावर्षी खड्डे बुजविण्याचे काम जवळपास पूर्ण झाल्यानंतर नव्या वर्षात नवीन रस्त्यांचे काम होणार आहे. या नवीन वर्षात जिल्ह्यातील २८०० किलोमीटरवर दुरुस्तीचे काम दिले जाणार असून, ८०० किलोमीटरवरील रस्त्याचे नव्याने काम केले जाणार आहे. त्यात रुंदीकरण व मजबुतीकरणाचा समावेश आहे. जिल्ह्यात गेल्या वर्षी मोठ्या प्रमाणात रस्ते नादुरुस्त झाले. त्यामुळे सार्वजनिक बांधकाम विभागाने अनेक टेंडरही प्रसिद्ध केले. त्याच्या निविदा आल्या असून, त्यातील काही मंजूर झाल्या असल्या तरी हे काम नव्या वर्षातच सुरू होणार आहे.
नवीन उद्योग येणार
जिल्ह्यात नवीन उद्योग यावे यासाठी २०१७ मध्ये उद्योग संघटनेपासून सर्व स्तरावर प्रयत्न करण्यात आले. मात्र, सरत्या वर्षात मोठ्या प्रमाणात उद्योग आले नाहीत. त्यामुळे २०१८ मध्ये मोठ्या प्रमाणात विविध उद्योग येण्याची शक्यता आहे. त्यासाठी विविध ठिकाणी जागा उपलब्ध आहे. त्याचप्रमाणे तळेगाव- अक्राळे येथील प्लॉटचेही वाटप या नव्या वर्षात होणार आहे. जिल्ह्यातील इतर ठिकाणीसुद्धा उद्योजकांना मोठ्या प्रमाणात जागा मिळणार आहे. त्यामुळे नवीन वर्ष उद्योगांच्या भरभराटीसाठी चांगले असेल.
जिल्हा परिषद
जिल्हा परिषदेची २०१७ मध्ये झालेली निवडणूक, त्यानंतर झालेले सत्तांतर यामुळे यंदा फारशी कामे झाली नसली तरी नव्या वर्षात बहुतांश कामांना वेग येणार आहे. नोटाबंदीचा फटका, त्यानंतर जीएसटीमुळे जिल्हा परिषदेच्या कामाचा वेगही कमी झाला. त्यात अनेक निविदाही रखडल्या. आता या निविदा मंजूर होण्याची प्रक्रिया पूर्ण होत असून, नव्या वर्षात अनेक कामांना चालना मिळणार आहे. त्याचप्रमाणे सरत्या वर्षातील अडचणी येत्या वर्षात बहुतांश कमी असल्यामुळे जिल्हा परिषदेसाठी हे नववर्ष लाभदायी ठरणार आहे.
एसटी महामंडळ
तोट्यात असलेल्या राज्य परिवहन महामंडळाने प्रवाशांना आपल्याकडे आकर्षित करण्यासाठी शिवशाही बससेवा सुरू केली आहे. पुणे व मुंबई येथे ही सेवा सुरू करण्यात आली असून, नव्या वर्षात स्लिपर कोच बस सुरू होणार आहे. या बस पुणे, अहमदाबाद, इंदूर, बडोदा येथे सोडण्याचे महामंडळाचे नियोजन आहे. राज्यात अशा तब्बल ५०० बस राज्यभरात टप्प्याटप्प्याने सुरू करण्यात आल्या असून, नाशिकमध्ये या बसच्या संख्येतही मोठी वाढ होणार आहे. शिवशाही बसच्या प्रतिटप्प्याचे भाडे इतर बस गाड्यांच्या तुलनेत कमी ठेवण्याचा निर्णय महामंडळाने यापूर्वीच घेतल्यामुळे प्रवाशांमध्ये मोठे आकर्षण आहे. त्याप्रमाणे बस पोर्टचे कामही येत्या वर्षभरात पूर्ण होणार असल्यामुळे त्याचाही फायदा नाशिककरांना होणार आहे.
महामार्गालाही मिळणार गती
नाशिक- पुणे या महामार्गाची उर्वरित कामे नव्या वर्षात पूर्ण होऊन येथील वाहतूक सुरळीत होणार आहे. त्याचबरोबरच द्वारका ते नाशिकरोड उड्डाणपुलाच्या कामालाही या वर्षात सुरुवात होण्याची शक्यता आहे. नाशिक- धुळे महामार्ग नव्या वर्षात सहापदरी होणार आहे. त्याचप्रमाणे पेठ रोड व इतर महामार्गांचीही कामे नव्या वर्षात होणार असल्याने नाशिककरांना दिलासा मिळणार आहे. या रस्त्यांच्या कामाबरोबरच काही ठिकाणी उड्डाणपूल व नवे पूलही होणार आहे.
नवीन टोइंग व्हॅन
नववर्षाच्या सुरुवातीलाच शहर वाहतूक पोलिसांकडे अत्याधुनिक टोइंग व्हॅन उपलब्ध होण्याची शक्यता आहे. सध्या या कामाचे टेंडरचे काम अंतिम टप्प्यात आले असून, पोलिसांच्या अटी- शर्थी मान्य करणारा, तसेच आधुनिक सेवा पुरवणारा ठेकेदार समोर आल्यास जानेवारीअखेरीस जवळपास १२ नवीन वाहनांचे काम सुरू होण्याची शक्यता आहे.
तालुका स्टेशनचा पत्ता बदलणार
शहराच्या मध्यवर्ती भागात असलेले तालुका पोलिस स्टेशन नागरिकांसह पोलिसांसाठी डोकेदुखी ठरते. या शहराची हद्द शहरापासून दूर असून, गंभीर गुन्ह्यांचा तपास असो वा घटनास्थळी पोहोचणे, सर्वच दृष्टिकोनांतून ते तापदायक ठरते. या पार्श्वभूमीवर हे पोलिस स्टेशन शहर पोलिसांत वर्ग करण्याचा प्रस्ताव सरकारदरबारी प्रस्तावित आहे. हा प्रस्ताव यंदा मार्गी लागण्याची दाट शक्यता आहे.
शहर सीसीटीव्हींच्या टप्प्यात
कुंभमेळ्यापासून शहरात सीसीटीव्ही बसवण्यासाठी राज्यस्तरावर हालचाली सुरू आहेत. मध्यतंरी हे काम अंतिम टप्प्यात आले होते. मात्र, नंतर स्मार्ट सिटीअंतर्गत या कामाची कक्षा रुंदावण्यात आली. स्मार्ट सिटीकडे शहराची वाटचाल सुरू असून, शहरात सीसीटीव्ही यंत्रणा नव्या वर्षात कार्यान्वित होण्याची शक्यता आहे.
बॉडीवॉर्न कॅमेरे आणि आधुनिक दंड वसुली
मागील महिन्यात बॉडीवॉर्न कॅमेऱ्यांच्या खरेदीसाठी गृह विभागाने काही लाख रुपयांचा निधी मंजूर केला. यामुळे नवीन वर्षाच्या सुरुवातीलाच खरेदीप्रक्रिया पूर्ण होऊन शहर वाहतूक शाखेच्या पोलिसांच्या वर्दीवर हे कॅमेरे दिसू शकतील. यामुळे दंड वसुलीची प्रक्रिया अधिक पारदर्शक होऊ शकेल. वाहनचालक आणि पोलिसांमध्ये होणाऱ्या वादांचे प्रमाण कमी होऊ शकते.
न्यायालयाची ‘कक्षा’ रुंदावणार
जिल्हा कोर्टाला पोलिस मुख्यालयाची अडीच एकर जागा देण्याचे आदेश मुंबई हायकोर्टाने दिले आहेत. ही कार्यवाही सध्या सुरू असली तरी कोर्ट प्रशासनाने आतापर्यंत प्रत्यक्ष ताबा मिळवलेला नाही. नवीन वर्षात हा प्रलंबित प्रश्न मार्गी लागेल.
पोलिस मुख्यालयाचा मास्टर प्लॅन
पोलिस मुख्यालयाच्या आवारातील विविध बांधकामे, रस्ते, मैदानांसह इतर सुविधा यांचा मास्टर प्लॅन तयार करण्यात आला असून, वेगवेगळ्या टप्प्यांवर त्यांचे काम पूर्णत्वास नेण्यात येणार आहे. त्या दृष्टीने हे महत्त्वाचे वर्ष असून, किमान येथील बैठ्या पोलिस चाळींचे रूपांतर नवीन इमारतीत होण्याचे काम सुरू होऊ शकते.
उपकेंद्रास मिळणार नवीन जागा
सावित्रीबाई फुले पुणे विद्यापीठाचे उपकेंद्र सद्यःस्थितीत कॅनडा कॉर्नर परिसरातील तिबेटीयन मार्केटनजीक कार्यरत आहे. या उपकेंद्रात असणारे मर्यादित अधिकार, मनुष्यबळाची वानवा आणि साधनसुविधांचा अभाव यामुळे गेली काही वर्षे हे उपकेंद्र शहर व जिल्ह्यात चर्चेचा विषय आहे. अखेर नवनियुक्त कुलगुरू डॉ. नितीन करमळकर यांनी नाशिकमधील या समस्येची दखल घेऊन उपकेंद्राच्या समस्या सोडविण्यासाठी हालचाली सुरू केल्या आहेत. यामुळे नव्या वर्षात उपकेंद्र नवीन इमारतीत स्थलांतरित होण्याची शक्यता आहे. शहरामध्ये मुंबई- आग्रा महामार्गावरील गजरा उद्योग बिझनेस सेंटर, इंदिरानगर जॉगिंग ट्रॅकजवळील संकलेचा व्हेसकॉन आयटी पार्क, नाशिकरोड परिसरातील अंधशाळा, बसस्टँडजवळील के. के. ग्रुप ऑफ कंपनी या जागांची पाहणी कुलगुरूंनी नुकतीच केली आहे.
सबकॅम्पसबाबत आशा
सावित्रीबाई फुले पुणे विद्यापीठाचा अधिक व्यापक होत जाणारा कारभार नियंत्रणात आणण्यासाठी विकेंद्रीकरणाचा प्रस्ताव मांडण्यात आला होता. यानुसार गेल्या काही वर्षांमध्ये नाशिक आणि नगर सबकॅम्पसच्या पदरी जागा पडली. विद्यापीठाच्या सबकॅम्पससाठी दिंडोरी परिसरातील शिवनई येथे जागा आरक्षित आहे. या पडीक जागेवर स्थानिकांकडून अतिक्रमणही झाले होते. यानंतर विद्यापीठाने वॉल कंपाउंड उभारत जागेचे रक्षण करण्याचा प्रयत्न केला. आता नवीन वर्षात येथे सबकॅम्पस निर्मितीसाठी शक्य तितके प्रयत्न केले जातील , असे आश्वासन कुलगुरू डॉ. करमाळकर यांच्यासह शहरातील लोकप्रतिनिधींनी दिले आहे. यामुळे नव्या वर्षात सबकॅम्पसच्या जमिनीवर नवा प्रकल्प साकारण्याच्या दृष्टीने आशावादी पावले टाकली जातील, अशी नाशिककरांना आशा आहे.
चार नवीन अभ्यासक्रम
सावित्रीबाई फुले पुणे विद्यापीठाच्या नाशिकमधील उपकेंद्र कार्यालयासाठी २० हजार चौरसफूट जागेची गरज आहे. त्या दृष्टीने पाहणी झाली आहे. लवकरच पाहणी झालेल्या जागांपैकी एक जागा निश्चित होण्याची शक्यता आहे. दरम्यान, या उपकेंद्राच्या इमारतीत नवीन वर्षामध्ये ‘पैठणी’, ‘फळबागा’, ‘दाक्षे-कांदा’ आणि ‘निर्यात’ या विषयांवर आधारित चार नवीन अभ्यासक्रम सुरू करण्यात येणार आहेत. हे चारही अभ्यासक्रम नाशिकमधील उत्पादकता आणि कौशल्यगुणांशी निगडित असल्याने नाशिककरांनी याची प्रतीक्षा आहे.
आणखी बहरणार सांस्कृतिक नाशिक
नाशिक हा आधुनिक महाराष्ट्राच्या सुवर्णत्रिकोणातला एक कोन. प्राचीन काळापासून धार्मिकदृष्ट्या महत्त्वाचे तीर्थक्षेत्र म्हणून गणल्या जाणाऱ्या या शहराने साधारणपणे तीन दशकांपूर्वी विकासाची कास धरली अन् पाहता पाहता ते मुंबई-पुण्याच्या पंगतीत जाऊन बसले. अर्थात, नाशिक महानगराची वाटचाल विकासाच्या महामार्गावरून समर्थपणे सुरू असल्याचा जो बोलबाला आज सर्वत्र आहे, त्यात सांस्कृतिक कार्यक्रमांचा वाटाही मोठा आहे. बदलत्या नाशिकच्या गरजा लक्षात घेऊन महापालिकेने सामाजिक, सांस्कृतिक, शैक्षणिक, मनोरंजन, क्रीडा या क्षेत्रांमधील विविधांगी उपक्रमाची जोडही शहराला दिली. दादासाहेब फाळके स्मारक, बुद्ध स्मारक, आंतरराष्ट्रीय दर्जाचे जलतरण तलाव, यशवंतराव चव्हाण तारांगण, कुसुमाग्रज काव्य उद्यान, दादासाहेब गायकवाड सभागृह, मीनाताई ठाकरे इनडोअर स्टेडियम, वसंत कानेटकर उद्यान, महाकवी कालिदास कलामंदिर, पंडित विष्णू दिगंबर पलुस्कर नाट्यगृह अशा अनेक महत्त्वाकांक्षी प्रकल्पांची महापालिकेने केलेली उभारणीही नजरेत भरते. त्यातीलच काही ठळक घडामोडींवर टाकलेला हा दृष्टिक्षेप.
नाट्यगृहांना मिळणार झळाळी
महाकवी कालिदास कलामंदिराचे रिनोव्हेशन होत असून, नव्या कालिदासमध्ये अनेक सुधारणा पाहायला मिळतील. त्यात मुख्यत्वे बुकिंग ऑफिस गेटजवळच्या रूममध्ये हलविण्यात येणार असून, कालिदास नाट्यगृहाच्या अंगणातले बेटही कमी करण्यात येणार आहे. त्यामुळे तेथून गाडी आत नेताना त्रास होणार नाही. कालिदासचे टेंडर काढण्यात आल्यानुसार विजेच्या गतीने काम सुरू आहे. सर्व खुर्च्या बदलण्यात येणार असून, दोन खुर्च्यांमधील अंतर एक मीटर करण्याचा महापालिकेचा मानस आहे. तेथील फ्लोअरिंगही व्यवस्थित होणार असून, लाइट, अॅकोस्टिक, फायर फायटिंग ही कामेही प्रस्तावित आहेत. टॉयलेटची संख्या वाढवणार असून, ती आधुनिक होणार आहेत. शहरातील इतर नाट्यगृहेही आधुनिक करणार आहेत. पलुस्करची प्रेक्षकक्षमता कमी आहे. त्याप्रमाणे त्याच्यावर खर्च करून काम होणार आहे. नाशिकरोडचा टाऊन हॉल पडून आहे. तेथे केवळ बक्षीस वितरणाचे कार्यक्रम होतात. त्याऐवजी तेथे कार्यक्रम व्हावेत, अशी अपेक्षा असल्याने त्यातही काही बदल करता येतात का, हे महापालिका तपासून पाहत आहे. कालिदास कलामंदिराचे रिनोव्हेशन करणार, त्या वेळी दादासाहेब गायकवाड सभागृहात कार्यक्रम व्हावेत, अशी महापालिकेची अपेक्षा आहे. गायकवाड सभागृहात काही बदल करून ते नाटकासाठी वापरता येते का, याची चाचपणी सध्या सुरू आहे.
नाशिककर गाजविणार थिएटर ऑलिम्पिक
नॅशनल स्कूल ऑफ ड्रामा आयोजित आठव्या थिएटर ऑलिम्पिकमध्ये नाशिकच्या प्राजक्त देशमुख लिखित व अश्वमेध थिएटर्स व स्पंदन निर्मित ‘संगीत देवबाभळी’ नाटकाची निवड झाली आहे. थिएटर ऑलिम्पिक प्रथमच भारतात होत असून, त्यासाठी थेट नाशिकच्या नाटकाची निवड होणे रंगभूमीच्या इतिहासात महत्त्वाची घटना मानली जात आहे. वेगवेगळ्या देशांतील नाट्यसंस्कृती समजून घेणे आणि शिकणे हा थिएटर ऑलिम्पिकचा उद्देश आहे. जगभरातल्या सर्वोत्तम नाट्यकृतींची निवड करून आंतरराष्ट्रीय स्तरावर सांस्कृतिक देवाणघेवाण करणे हे थिएटर ऑलिम्पिकचे काम आहे. दिल्ली येथे १७ फेब्रुवारी ते ८ एप्रिलदरम्यान हा नाट्यमहोत्सव होणार आहे. देशभरातून आलेल्या ११०० आणि विदेशातून आलेल्या १०० नाटकांतून ४५० नाटकांची निवड करण्यात आली असून, संगीत देवबाभळी त्यापैकी एक आहे.
नाशिकचा झेंडा व्यावसायिक रंगभूमीवर
हौशी आणि प्रायोगिक रंगभूमीमध्ये नेहमीच अव्वल ठरलेली नाशिकची रंगभूमी आता व्यावसायिकतेसाठीही कात टाकत असून, नाशिकचे रंगकर्मी प्राजक्त देशमुख लिखित, दिग्दर्शित ‘संगीत देवबाभळी’ या नाटकाने व्यावसायिक रंगभूमीवर पदार्पण केले आहे. प्रसाद मच्छिंद्र कांबळी यांच्या भद्रकाली प्रॉडक्शनने हे नाटक रंगभूमीवर आणले आहे. गेल्या अनेक वर्षांपासून व्यावसायिक रंगभूमीवर जाणारी ही पहिलीच स्वतंत्र नाट्यकृती आहे. परशुराम साईखेडकर नाट्यगृहाला आज या नाटकाचा प्रयोगही आहे. भद्रकाली प्रॉडक्शनचे ५५ वे नाटक म्हणून ‘संगीत देवबाभळी’ला सन्मान मिळत आहे. या नाटकाला व्यावसायिक रंगभूमीसाठी सादर करताना हवे ते बदल करण्याचे, तसेच हवे ते रंगकर्मी निवडण्याचे स्वातंत्र्य नाटकाचे लेखक देशमुख यांना मिळाल्याने नाटकात जान आली आहे.
नाशिक केंद्रातून पहिली दोन नाटके अंतिमला
गेल्या अनेक वर्षांपासूनची रंगकर्मींची मागणी मान्य करीत राज्य सांस्कृतिकमंत्री विनोद तावडे यांनी आनंदाचा गोड धक्का दिला असून, राज्य नाट्य स्पर्धेत ज्या केंद्रांवर १५ पेक्षा जास्त प्रवेश आले असतील, त्यातून यंदा दोन नाटके अंतिम फेरीसाठी असतील. यापूर्वी प्रवेश कितीही असले तरी एकच नाटक अंतिम फेरीला जात होते. नाटके कितीही चांगली झाली तरी अंतिम फेरीसाठी मात्र पहिले आलेलेच नाटक पात्र ठरत होते. त्यामुळे केवळ एखाददोन गुणांनी मागे असलेले किंवा एखाद्या गटात कमी बक्षिसे मिळवल्याने मागे पडलेले नाटक मागेच राहत होते. पहिल्या नंबरच्या तोडीचे असूनही त्याला हवा तसा न्याय मिळत नव्हता. मात्र, तावडे यांनी १५ पेक्षा जास्त प्रवेश आलेल्या केंद्राकडून दोन नाटके अंतिम फेरीला जाणार असल्याची घोषणा केल्याने रंगकर्मींमध्ये उत्साहाचे वातावरण आहे.
नाशिककर कवीचा सन्मान
चांदवडचे प्रसिद्ध कवी विष्णू थोरे यांची उभ्या महाराष्ट्राला वेड लावलेली ‘इश्काच्या इलाजाची दवा मला पाज गं’ ही कविता रसिकांना आगामी मराठी चित्रपटातून ऐकायला मिळणार आहे. अनेक कार्यक्रमांतून आपल्या कविता सादर करणारे कवी थोरे गायक, कवी म्हणून महाराष्ट्राला परिचित आहेत. ‘गाव व्हिलेज झालंय’ हा त्यांचा कवितांचा कार्यक्रम रसिकांनी डोक्यावर घेतला. त्यातून त्यांची ओळख सर्वदूर पोहोचली. कवितेचा अस्सल ग्रामीण बाज त्यांच्या शब्दांतून येतो. ना. धों. महानोर, कवी प्रकाश होळकर यांच्याच पठडीतला कवी म्हणून त्यांनी आपली वेगळी ओळख निर्माण केली आहे.
स्मार्ट सिटीला चालना
नववर्षाच्या प्रारंभापासून स्मार्ट नाशिकच्या विकासाला गती मिळणार आहे. स्मार्ट सिटीअंतर्गत नववर्षात विविध प्रकल्पांचा प्रारंभ होणार असल्याने शहराचे खऱ्या अर्थाने रूपडे पालटणार आहे. येत्या सप्ताहात आयसीटी इन्फ्रास्ट्रक्चर, स्मार्ट पथदीप, स्मार्ट पार्किंग, पब्लिक सायकल शेअरिंग, प्रोजेक्ट गोदाअंतर्गत पायाभूत सुविधा व सुशोभीकरण या प्रकल्पांचाही प्रारंभ होणार आहे. त्यामुळे स्मार्ट सिटीतील दृश्य स्वरूपातील कामे प्रत्यक्षात अवतरण्यास सुरुवात होणार आहे.
प्रोजेक्ट गोदाचा प्रारंभ
गोदावरीचे प्रदूषण कमी करण्यासाठी व तिच्या सौंदर्यात भर घालण्यासाठी नवीन वर्षापासून स्मार्ट सिटीअंतर्गत प्रोजेक्ट गोदाचा प्रारंभ होणार आहे. स्मार्ट सिटीअंतर्गत असलेल्या रेट्रोफिटिंग प्रकल्पात दोन टप्प्यांत हा प्रकल्प राबविला जाणार आहे. त्यात जवळपास १८ कामांचा पुनर्विकास केला जाणार आहे. या प्रकल्पाचा मूळ खर्च ५१५ कोटी रुपये असून, पहिल्या टप्प्यात ३३० कोटींची कामे सुरू होणार आहेत. त्याअंतर्गत अहिल्यादेवी होळकर पूल ते नवश्‍या गणपती मंदिर अशी सुमारे सहा किलोमीटरची जलवाहतूक सुरू होणार आहे. त्यासाठी दोन जेटी केंद्रांची निर्मिती होणार आहे. गोदातीरांचे सौंदर्यीकरण करताना शहराचे धार्मिक महत्त्वही जपले जाणार आहे. गोदाघाटाचे पौराणिक सौंदर्य साकारण्यासाठी वृक्षारोपण, अरुणा व वाघाडीचे सौंदर्यीकरण, सायकल ट्रॅक, दगडी भिंत, पेव्हर ब्लॉक, अ‍ॅम्पी थिएटर, प्राचीन कुंड पुनर्जीवित करणे, पुलांची निर्मिती करण्यात येणार आहे.
४१ स्मार्ट पार्किंग
शहरातील वाहतुकीचा, तसेच पार्किंगचा प्रश्न सोडविण्यासाठी ४१ ठिकाणी स्मार्ट पार्किंग मॅनेजमेंट सिस्टीम राबविण्याच्या सविस्तर प्रकल्पाची अंमलबजावणी जानेवारीपासून होणार आहे. यामध्ये ३४ ठिकाणी ऑन स्ट्रीट, तर सात ठिकाणी ऑफ स्ट्रीट पार्किंग विकसित करण्यात येणार आहे. यासाठी सविस्तर प्रकल्प अहवालास नाशिक म्युनिसिपल स्मार्ट सिटी डेव्हलपमेंट कॉर्पोरेशनने आधीच मंजुरी दिली आहे. सध्या निविदाप्रक्रियेत हा प्रकल्प आहे. याअंतर्गत वाहनतळनिर्मिती, वाहनतळांसाठी धोरण, रस्त्यांवर वाहतूक नियमांचे सुयोग्य आरेखन, परिवहन व्यवस्थेचे सक्षमीकरण केले जाणार आहे. भुयारी, तसेच बहुमजली वाहनतळांच्या निर्मितीवर भर दिला जाणार आहे. विशेषत: पुण्याच्या धर्तीवर ई-पार्किंगची उभारणी केली जाणार आहे. वाहनधारकांना ई-कार्डाची सुविधा दिली जाणार आहे. स्मार्ट सिटीअंतर्गत या ई-पार्किंगची उभारणी निश्चित करण्यात आली आहे. मोबाइल अॅप्लिकेशनद्वारे या स्मार्ट पार्किंग नियंत्रित केल्या जाणार आहेत.
सीसीटीव्ही लागणार
स्मार्ट सिटीकडे शहराची वाटचाल सुरू असून, शहरात सीसीटीव्ही यंत्रणा कार्यान्वित होण्याची शक्यता अधिक आहे. शहरातील सीसीटीव्हीसंदर्भातील सर्वेक्षण महापालिकेने पूर्ण केले असून, त्या संदर्भातील डीपीआर बनविण्याचे काम पूर्ण झाले आहे. सर्वेक्षणानुसार शहरात सीसीटीव्हींसाठी ७७६ जागा निश्चित करण्यात आल्या असून, त्यावर ३,११५ सीसीटीव्ही कॅमेरे बसविण्यात येणार आहेत. पोलिसांसाठी ३४३ जागांवर ११०६ कॅमेरे, तर महापालिकेच्या ४३३ जागांवर १८४४ सीसीटीव्ही कॅमेरे बसविण्यात येणार आहेत. पोलिस आणि महापालिकेचे स्वतंत्र कंट्रोल आणि कमांड सेंटर राहणार आहे. त्यासाठीचा प्रस्ताव ‘महाआयटी’कडे पाठविण्यात आला असून, या कामांची सुरुवात जानेवारीपासून होईल.
मालमत्तांवर कॅमेऱ्यांची नजर
शहरात पोलिसांबरोबरच महापालिकेनेही आपल्या प्रमुख शासकीय कार्यालयांसह जलशुद्धीकरण केंद्र, जलकुंभ, उद्याने आणि विविध प्रकल्प सीसीटीव्ही कॅमेऱ्याच्या टप्प्यात आणण्याचा निर्णय घेतला आहे. यासाठी शहरात सुमारे ३०० सीसीटीव्ही कॅमेरे लावले जाणार आहेत. त्याचा कंट्रोल रूम नव्या पंचवटी विभागीय कार्यालयामध्ये उभारण्याचा निर्णय घेण्यात आला आहे. महाआयटीच्या मदतीने पोलिसांसोबतच सीसीटीव्ही कॅमेऱ्यांचे नियंत्रण महापालिका कार्यालयांमध्ये असेल. त्यामुळे शहरात सीसीटीव्ही कॅमेऱ्यांचे दोन नियंत्रण कक्ष राहतील.
स्मार्ट रोड
स्मार्ट सिटीअंतर्गत अशोकस्तंभ ते त्र्यंबक नाका सर्कलपर्यंतचा रस्ता स्मार्ट रोड करण्यात येणार आहे. त्यासाठी १६ कोटींचा खर्च करण्यात येणार असून, जानेवारीपासून या रोडच्या कामाला सुरुवात होणार आहे. परदेशातील रस्त्यांच्या धर्तीवर या रोडवर वायफाय सुविधा, स्वतंत्र सायकल ट्रॅक, ज्येष्ठांसाठी स्वतंत्र पादचारी मार्ग, आधुनिक सिग्नल व्यवस्था राहणार आहे. त्यामुळे इतर शहरांसाठी हा रस्ता रोल मॉडेल ठरणार असून, मार्चपासून तो नागरिकांच्या वापरासाठी खुला होणार आहे.
ऑप्टिकल फायबरचे जाळे
स्मार्ट नाशिकसाठी पथदर्शी ठरलेल्या स्मार्ट कमांड अँड कंट्रोल सेंटरसह माहिती तंत्रज्ञानाधारित १२० कोटी रुपये खर्चाच्या ‘स्मार्ट आयटीसी बॅकबोन फॉर स्मार्ट सिटी’ प्रकल्पाला नाशिक म्युनिसिपल स्मार्ट सिटी डेव्हलपमेंट कॉर्पोरेशन लिमिटेड कंपनीच्या संचालक मंडळाच्या बैठकीत मंजुरी देण्यात आली. त्यासाठी निविदा कालावधीही कमी केल्याने हा प्रकल्प मार्चपासून सुरू होणार आहे. या प्रकल्पांतर्गत स्मार्ट पार्किंग मॅनेजमेंट सिस्टिम, स्मार्ट किओस्क, सेन्सर, पब्लिक अॅड्रेस सिस्टिम, सेन्सर आणि वायफाय सिटीचे काम केले जाणार आहे. त्यामुळे शहराची वाटचाल अधिकाधिक तंत्रज्ञानाच्या वापराकडे होणार आहे. शहरात ऑप्टिकल फायबरचे जाळे तयार केले जाणार असून, नागरिकांना माहिती व तंत्रज्ञानाकडे नेण्याचा हा महत्त्वाकांक्षी प्रकल्प नवीन वर्षात सुरू होणार आहे.
मोबाइल अॅप डाउनलोड करा आणि राहा अपडेट
