बहुतांची अंतरे नाशिक
००००००००००
अन्यथा 'ब्रेन ड्रेन' अटळ!
'संशोधकांना ब्रिटनकडून पायघड्या' (मटा - ८ जुलै) ही बातमी वाचली. देशाच्या अर्थव्यवस्थेत बदल घडवून आणण्याची व प्रगती आलेख उंचावण्याची क्षमता केवळ संशोधनात आहे. म्हणूनच योग्य सोयीसुविधा व संधी देत पोषक वातावरण निर्माण करून देत जगभरातील संशोधकांच्या ज्ञानाचा आपल्यासाठी फायदा करून घेणे प्रगत देशांना महत्त्वाचे वाटते. प्रगत देश व अप्रगत किंवा प्रगतीशील देश यामध्ये हाच फरक आहे. प्रगतीशील देशात याविषयीचे दिलासादायक चित्र नाही. मूलभूत विज्ञान संशोधन क्षेत्राचे खच्चीकरण, निधीकपात यासारख्या मुद्द्यांमुळे संशोधकांना हक्कासाठी रस्त्यावर उतरावे लागते, तर दुसरीकडे उच्चपदस्थ राजकारणी दुराभिमान, छद्मविज्ञानाला बळ देत भूतकाळातील आपल्या तथाकथित कर्तृत्वाचे व गतवैभवाचे सातत्याने अवास्तव गोडवे गात असतात. समाजजीवनातील वैज्ञानिक दृष्टीकोन व शोधकतेचा अभाव, परंपरांचा दुराभिमान व त्यातून निर्माण होणाऱ्या वाढत्या अंधश्रद्धा ही या परिस्थितीस बळ देणारी कारणे ठरतात. भारतीय वैज्ञानिक परदेशात जाऊन कर्तृत्व गाजवतात हे खरेच; मात्र त्यांच्यासाठी आपल्याकडेही संशोधनात्मक पोषक वातावरण निर्माण होईल की नाही, हा खरा प्रश्न आहे. अन्यथा 'ब्रेन ड्रेन' होणे अटळ आहे.
- राजेंद्र फेगडे, नाशिकरोड
…
उदत्तीकरण कशासाठी?
देशद्रोहाचे आरोप असलेला, बेकायदा शस्त्र बाळगल्याप्रकरणी तुरुंगवारी करून आलेल्या, कधी काळी आकंठ व्यसनात बुडालेल्या, ज्या विविध उद्योगांमुळे आई, वडील, पत्नी, बहीण अशा सगळ्यांना प्रचंड यातना देणाऱ्या परंतु, सिनेसृष्टीत दबदबा असलेल्या अभिनेता संजय दत्तच्या जीवनावर आधारित संजू चित्रपट बॉक्स ऑफिसवर १०० कोटींच्या पुढे व्यवसाय करीत आहे. यात अभिनेता रणबीर कपूरने संजूबाबाची भूमिका छान केली. परेश रावल यांनी सुनील दत्त तर मनीषा कोईरालाने नर्गिस दत्त यांच्या भूमिकेला न्याय दिला, अशा कौतुकाच्या बातम्याही झळकत आहे. मुळात आजच्या तरुणाईपुढे असा कोणता मोठा आदर्श या चित्रपटाने ठेवला आहे? आपला जीवनपट आहे तसा प्रेक्षकांसमोर मांडल्याचा ढोल बडविला तरी त्यातील भंपकपणा लपून राहणार नाही. चित्रपटात फक्त रायफलचा उल्लेख करणारा संजूबाबा सहा हॅण्डग्रेनेडबाबत सोयिस्कर मौन का बाळगतो? जोशमध्ये आणि चुकीच्या लोकांना साथ देत मुंबईमधील साखळी बॉम्बस्फोटातील कटाचा आपणही भाग होतो, हे लपविण्यामागील उद्देश काय? संजय दत्त यातून बाहेर काढण्यासाठी बड्या बड्यांनी मदत केल्याचेही कोणीही नाकारू शकत नाही. आश्चर्य तर भारतीय प्रेक्षकांचे वाटते. कोणतेही समाजभान न जपणारा, व्यसनाधीन व गुन्हेगारीचे उदात्तीकरण करणाऱ्या या चित्रपटासाठी त्यांनी केलेली गर्दी व्यथित करणारी आहे.
- सुदर्शन गांगुर्डे, सिडको, नाशिक
गरज स्वयंशिस्तीची
तंत्रज्ञान जेवढे प्रगत होत आहे तसेच जग जवळ येऊ लागले आहे. पण यात माणूस एकमेकांपासून वेगाने दूर होत आहे. लहान मुलांपासून अगदी वयोवृद्ध माणसे सोशल मीडियाच्या (व्हॉट्सअॅप / फेसबुक) रोगाने झपाटली गेली आहेत. सर्वाधिक महत्त्वाचे म्हणजे आपल्या खासगी आयुष्यात कोणीही डोकवणं असमर्थनीय आहे. शेवटी तंत्रज्ञान आपल्यासाठी विकसित केले आहे, याचा वापर आपण काळजीपूर्वक करायचा, की तंत्रज्ञानाच्या आहारी जाऊन आपले जीवनातील सर्व पत्ते उघडे करायचे, हे आपणच ठरवायला हवे. कुठे तरी बंधन, स्वयं शिस्त घालणे आवश्यक आहे.
- अमित मानवी, इंदिरानगर, नाशिक
निरर्थकतेसाठी वापर नको
शासकीय पातळीवर उपाय म्हणजे पोलिसात गुन्हे दाखल करण्यात आल्यानंतर व्हॉट्सअॅप, फेसबुकवरील अनेक वादग्रस्त मेसेज, बनावट व्हिडिओ, बदनामीकारक मजकुराचे प्रमाण व्हायरल होण्याचे प्रमाण कमी झाले आहे. सोशल मीडियाचा वापर नेमका कशासाठी करावा याचा विसर पडून राजकरण व निरर्थक वादविवादासाठी ही माध्यमे वापरली जात आहेत. त्यात सातत्याने वाढही होत आहे. आता तरी याचा उपयोग सद्विचारांचा प्रसार, कालसुसंगत विचार व चांगल्या उपक्रमांना बळ देण्यासाठी व्हावा, एवढीच अपेक्षा!
- उमा काळे, सातपूर कॉलनी, नाशिक
कट प्रॉक्टिसला हवा लगाम
आपल्याकडे देवानंतर डॉक्टरवर विश्वास ठेवला जातो. मात्र, गेल्या काही वर्षात वैद्यकीय क्षेत्रात व्यावसायिकतेचा मोठ्या प्रमाणात शिरकाव झाला आहे. पेशंटच्या भीतीचा फायदा घेऊन गरज नसलेल्या वेगवेगळ्या टेस्ट करून अक्षरशः लूट केली जाते. यात पेशंटच्या आर्थिक परिस्थिती, मनाची स्थिती याचाही विचार केला जात नाही. पूर्वी 'फॅमिली डॉक्टर' ही संकल्पना होती; ती आता संपुष्टातच आली आहे. अगदी साध्या दुखण्यासाठी जरी दवाखान्यात गेले तरी आर्थिक पिळवणूक केली जाते. सर्व रिपोर्ट 'नॉर्मल' आले या आनंदात पेशंट हॉस्पिटलबाहेर पडतो. पण एवढ्या टेस्टची खरोखरच गरज होती का? याचे उत्तर कोणी देत नाही. अर्थात, यात काही अपवादही आहेच. तसेच अनेक डॉक्टर्स जनरिक औषधे लिहून देण्याबाबत रस दाखवितात का? विशिष्ट मेडिकलमधूनच औषधे घेण्याचा आग्रह कशासाठी? म्हणून या कट प्रॉक्टिसला लगाम घालणे आवश्यक आहे.
- प्रशांत कुलकर्णी, मनमाड
दिसू द्या कायदाचा धाक!
सोशल मीडियांवरील एक संदेश समाजमनाची माथी भडकाविण्यासाठी किती घातक ठरू शकतो, हे धुळे, नागपूरमधील ताज्या घटनांवरून दिसून आले आहे. 'वरातीमागून घोडे', या उक्तीप्रमाणे पोलिसांनी संशयितांची धरपकड सुरू केली. सरकारने मृतांच्या कुटुंबीयांना पाच लाखांची मदत दिली. मात्र, पोलिसांनी गुन्हेगारांचा जलद शोध घ्यावा, त्याच्यावर गुन्हे दाखल केल्यानंतर तपास कार्यात राजकारणाचा शिरकाव होऊ नये. नागरिकांनीही सोशल मीडियावरील अफवांवर विश्वास ठेवू नये. जमावाने या पाच जणांना मरेपर्यंत मरून टाकले आणि कायदा हातात घेऊन काय मिळवले? खरे तर नागरिकांनी सोशल मीडियावर असा मजकूर टाकू नये. मजकुरांच्या विश्वासार्हतेबाबत खातरजमा करावी. या प्रकरणी सखोल चौकशी करून प्रत्येक दोषींवर कारवाई करण्यात यावी. या घटनेतील प्रत्यक्ष साक्षीदारांना पोलिस संरक्षण द्यावे. शहरातील विविध भागातील भिक्षेकऱ्यांनी धसका घेऊन वस्त्या हलविल्या आहे. वासुदेव व्यवसाय करणाऱ्यांनी करायचे काय? भटक्या कुटुंबांनी कशाचा आधार शोधावा? यावर कायद्याने आपल्या कृतीतून दोषींना जलद कठोर शिक्षा करावी.
- नानासाहेब मंडलिक, ओझर, निफाड
..
