निनादिनी संगीतोत्सव!
दोन दिवसीय 'निनादिनी संगीतोत्सवात' प्रख्यात गायिका विदुषी डॉ. अलका देव मारुलकर यांच्या प्रतिभावंत शिष्यांनी शास्त्रीय गायनाच्या मैफिलींमधून अतिशय प्रभावीपणे कलाविष्कार श्रोत्यांपुढे सादर केला. विलंबित ख्याल, विस्तारत जाणारा रागविस्तार, लयकारी, ताना, छोटा ख्याल किंवा तराणा यात लयीशी खेळत केलेल्या बंदिशीचा विस्तार हे सर्व पैलू प्रत्येक कलाकाराने अतिशय प्रभावीपणे सादर केले.
अश्विनी भार्गवे
निनादिनी आयोजित दोन दिवसीय 'निनादिनी संगीतोत्सवात' प्रख्यात गायिका विदुषी डॉ. अलका देव मारुलकर यांच्या प्रतिभावंत शिष्यांचा कलाविष्कार शास्त्रीय गायनाच्या मैफिलींमधून अतिशय प्रभावीपणे समस्त श्रोतावर्गासमोर साकार झाला. १ व २ सप्टेंबर रोजी स्वर्णिमा सभागृह, इंदिरानगर नाशिक येथे हा संगीतोत्सव दिमाखात साजरा झाला. या कार्यक्रमात विदुषी डॉ. अलकाताईंकडे समग्र गायकीची तालीम घेत असलेल्या नाशिक, गोवा, कोल्हापूर येथील जवळपास २१ शिष्यांचा सहभाग होता. हा संपूर्ण कार्यक्रम दोन दिवसांमध्ये चार सत्रात सादर करण्यात आला. कु. गौरी पाध्ये (ललत), पूजा नाईक मान्द्रेकार (नटभैरव), शिल्पा डुबळे परब (शुद्ध सारंग, मेघमल्हार), तेजा ढवळीकर (भीमपलास), जयश्री राजेगावकर (मधुवंती), अश्विनी भार्गवे (गौडमल्हार), प्रीतम नाकील (श्री), कु. स्वराली पणशीकर (पूर्वी, तिलक कामोद), शिवानी मारुलकर दसककर (संपूर्ण पूर्वा, नटकेदार) या कलाकारांनी पहिल्या दिवशी, तर कु. अमृता जाधव (बिलासखानी तोडी), समीक्षा भोबे काकोडकर (विभास), कु. रजिंदर कौर (अहिर भैरव), कु. गौरी दसककर (जौनपुरी), कु. ईश्वरी दसककर (बहादुरी तोडी), श्रीराम तत्ववादी (देसी), कु. सुरश्री दसककर (मुलतानी), नितीन ढवळीकर (गौरी, मारवा), रचना गाडगे (भूप), प्राजक्ता पितळे (यमन), विनया परब (छायानट), कु. कल्याणी दसककर (बिहागडा) या कलाकारांनी दुसऱ्या दिवशी शास्त्रीय गायन सादर केले.
प्रत्येक कलाकाराच्या मैफिलीतून त्या त्या रागाचा सुंदर आविष्कार मांडण्यात आला. विलंबित ख्याल, त्यात विस्तारत जाणारा रागविस्तार, लयकारी, ताना, छोटा ख्याल किंवा तराणा यात लयीशी खेळत केलेल्या बंदिशीचा विस्तार हे सर्व पैलू प्रत्येक कलाकाराने अतिशय प्रभावीपणे सादर केले. समग्र गायकीचे शिस्तबद्ध निकष सर्वच कलाकारांच्या गायकीतून साकारले गेले.
पहिल्या दिवशी कु. गौरी पाध्ये यांच्या आश्वासक गाण्याने मैफिलीला सुरुवात झाली. त्यांनी गायलेल्या ललत रागाने मैफिलीची रंजकता वाढली. दुसऱ्या दिवशीची सुरुवात कु. अमृता जाधव यांच्या राग बिलासखानी तोडीने झाली. अतिशय आत्मविश्वासपूर्ण गात त्यांनी रसिकश्रोत्यांची वाहवा मिळवली. अश्विनी भार्गवे यांनी राग गौड मल्हार आणि त्यानंतर प्रेमांजलीतील अभंग उत्कृष्टपणे सादर केला. कु. गौरी दसककर यांनी राग जौनपुरी व त्यानंतर सादर केलेली तिलक कामोद रागातील ठुमरी विशेष उल्लेखनीय ठरली. गौरीच्या रूपाने एक ठुमरी गायिका नावारूपाला येत आहे, असे विशेष कौतुक डॉ. अलकाताईंनी केले. प्रत्येक कलाकाराने रागगायनानंतर डॉ. अलकाताईंनी आजवर केलेल्या उत्तम कलाविष्कारांपैकी असणाऱ्या प्रेमांजली या मिराबाईच्या अभंगांचे आणि उपशास्त्रीय गायनात ठुमरीचे सादरीकरण केले.
शिवानी मारुलकर दसककर यांनी गौरी, पूर्वी, मारवा इ. रागांगांचे मिश्रण असणारा संपूर्ण पूर्वा हा राग अप्रतिम सादर केला. यात गौरीतील निषादाचे काम, पूर्वीतील दोन मध्यमांचे काम आणि या दोन्ही रागांगातील कोमल धैवतच्या संगतीनंतर आश्चर्यकारकरित्या येणारा मारवातील शुद्ध धैवत सुखद अनुभूती देऊन जात होता. असे म्हणणे सुयोग्य ठरेल की, हा राग गाण्याचे धारिष्ट्य प्रतिष्ठित गायकही कदाचित करत नसावेत, असा हा आव्हान असणारा राग त्यांनी ताकदीने सादर केला आणि यानंतर गायलेला नटकेदारही रसिकांची दाद मिळवून गेला. ठुमरी गायनाने तर मैफिलीचा कळस गाठला. याच सत्रात गायलेल्या गोव्याच्या शिल्पा डूबळे परब यांनी प्रसिद्ध असा शुद्ध सारंग हा राग गायकीचे अनेक पैलू दाखवत एक वेगळ्याच उंचीवर नेला. तसेच, त्यानंतर गायलेला मेघमल्हार राग उपस्थितांची वाहवा मिळवून गेला. गोव्याच्या कु. स्वराली पणशीकर यांनी देखील पूर्वी रागात गायकीचा अप्रतिम आविष्कार सादर करत, तिलक कामोद रागात विस्ताराची सुंदर मांडणी करून मैफलीत रंगत आणली. दुसऱ्या दिवशीच्या सत्रात श्रीराम तत्ववादी यांनी देसी राग अतिशय दर्जेदार गायकीने सादर करून त्यानंतर बाबुल मोरा या ठुमरीने उपस्थितांची मने जिंकली. कु. ईश्वरी दसककर यांनी बहादूरी तोडी या रागात लयीचा सुंदर मेळ साधत साकारलेली लयकरी भरभरून दाद घेऊन गेली. तसेच, नंतरचे प्रेमांजलीतील भजन उत्तम सादर केले. गोव्याचे कलाकार नितीन ढवळीकर यांनी गौरी हा राग जयपूर घराण्याच्या शिस्तबद्ध गायकीने आणि त्या रागाचा संपूर्ण डौल सांभाळत सादर केला. त्यांनी सादर केलेला मारवा रागही खूप भावला. संपूर्ण कार्यक्रमाचे शेवटचे सादरीकरण कु. कल्याणी दसककर यांनी आपल्या बहारदार गायकीद्वारे राग बिहागडा गाऊन केले. राग भैरवीतील सजनवा ही ठुमरी रसिकश्रोत्यांची वाहवा मिळवून गेली.
या कार्यक्रमात कु. कृपा परदेशी, कु. ईश्वरी दसककर आणि कु. कल्याणी दसककर यांनी संवादिनी साथसंगत तर सुजित काळे, श्री. रसिक कुलकर्णी आणि श्री. सारंग तत्ववादी यांनी तबला साथसंगत अतिशय समर्थपणे, समर्पक आणि गायकीला पोषक अशी केली. या कार्यक्रमाला सुप्रसिद्ध हार्मोनिअमवादक सुभाष दसककर, तबला वादक नितीन पवार, गायक अविराज तायडे, आशिष रानडे आणि अनेक जाणकार मंडळींची उपस्थिती लाभली. सर्वच कलाकारांनी त्यांच्या गायकीतून समग्र गायकीचा आणि रसोनिष्पत्तीचा कळस गाठला. समस्त रसिकश्रोत्यांनी आणि उपस्थित असलेल्या जाणकार संगीतज्ज्ञांनी उत्स्फूर्तपणे भरभरून दाद दिली आणि या मोठ्या कार्यक्रमाच्या एकूणच सूत्रबद्धतेचे विशेष कौतुक केले. हा दोन दिवसीय संगीतमहोत्सव एकूणच अतिशय अप्रतिम, नेटका, सूत्रबद्ध आणि एक अनोखा संगीतानुभव समस्त श्रोतृवर्गाला देऊन गेला.