ज्येष्ठ चित्रकार वासुदेव कामत यांचे प्रतिपादन
म. टा. खास प्रतिनिधी, नाशिक
नदीला माता म्हणून त्यातच निर्माल्य टाकायचे त्यापेक्षा युरोपातील देशांमध्ये नदीला जशी वागणूक देतात तशी द्यायला हवी. तिचे अवलोकन करून तिच्या विकासाचा विचार करायला हवा, असे प्रतिपादन जागतिक कीर्तीचे चित्रकार, संस्कार भारतीचे अखिल भारतीय अध्यक्ष वासुदेव कामत यांनी केले.
संस्कारभारती व इंदिरा गांधी राष्ट्रीय कला केंद्र, दिल्ली यांच्यातर्फे पर्यावरण प्रदूषणाबाबत कलांच्या माध्यमाद्वारे जनजागृती व्हावी या उद्देशाने ३० डिसेंबरपर्यंत आयोजित गोदास्पंदन कार्यक्रमाच्या उद्घाटनप्रसंगी ते बोलत होते. शालिमार येथील महात्मा फुले कलादालनात हा कार्यक्रम झाला. यावेळी मंचावर राष्ट्रीय कला संग्रहालय दिल्लीचे संचालक अद्वैत गरनायक, माजी लेप्टनंट कर्नल रांगणेकर, संस्कार भारतीचे संस्थापक अध्यक्ष योगेन्द्र, ज्येष्ठ दिग्दर्शक राजदत्त, स्वाती राजवाडे, सी. एल. कुलकर्णी यांची प्रमुख उपस्थिती होती.
कामत म्हणाले, की फेसबूकवर दोन फोटो पाहण्यात आले. एका फोटोत युरोपातील नदी होती व दुसऱ्या फोटोत भारतातील नदी. भारतातील नदी अत्यंत अस्वच्छ होती. त्याखाली लिहिले होते, 'आम्ही नदीला माता मानतो' तर युरोपातील नदीच्या फोटोखाली 'आम्ही नदीला माता मानत नाही' असे लिहिलेले होते. त्याने मन विदीर्ण झाले. आपण नदीची किती मानहानी करतो, नदी किती अस्वच्छ करतो याला मर्यादा नाही. भारतातील प्रत्येकाने विचार केला की नदी स्वच्छ करायची आहे आणि कामाला लागले तर काही क्षणातच नदी स्वच्छ होऊ शकते. आपल्याकडे मनुष्यबळ आहे; परंतु संघटन नाही, असेही त्यांनी सांगितले.
नदीचा उगम, महात्म्य, पावित्र्य, पौराणिक संदर्भ, आध्यात्मिक महत्त्व, ऐतिहासिक घटना, तिरावरील मंदिरे, घाट, स्थानिक लोककला, लोककथा, येथील सभ्यता आदींचे संकलन व जतन तसेच सद्य स्थितीत नदीची झालेली अवस्था-प्रदूषण आणि तिच्या स्वच्छता-शुद्धतेच्या उपाययोजनांसाठी 'मी काय करू शकतो' हे भाव जागरण-प्रबोधन पथनाट्य, नृत्य, संगीत, चित्र, शिल्प, रांगोळी, सामाजिक समरसता आदी माध्यमातून करण्यात येणार आहे. त्याची सुरुवात महात्मा फुले कलादालन येथे शुक्रवारी झाली. नदीचे महत्त्व व नदीचे प्रदूषण या विषयावर देशभर सुमारे ९०० ठिकाणी कार्यक्रम होणार आहेत. यात नाशिकला अग्रक्रम मिळालेला आहे. त्यानुसार तीन दिवसीय कार्यक्रम होणार आहेत.
गोदास्पंदन कार्यक्रमाचा प्रारंभ त्र्यंबकेश्वर येथे सकाळी गोदा पूजन आणि स्वच्छता करून झाला. यावेळी ज्येष्ठ दिग्दर्शक राजदत्त, नगराध्यक्ष स्वप्नील शेलार, पुरुषोत्तम लोहगावकर, ललित लोहगावकर, अभय मिश्रा, स्वाती राजवाडे सत्यप्रिय शुक्ल यांची उपस्थिती होती. कार्यक्रमात सी. एल. कुलकर्णी, अभय मिश्रा यांची भाषणे झाली. रवींद्र बेडेकर यांनी सूत्रसंचालन केले.
आज गोदास्पंदनमध्ये
गोदास्पंदनमध्ये शनिवारी, २९ डिसेंबर रोजी गंगापूर रोडवरील कुर्तकोटी सभागृहात सकाळी १० ते दुपारी ४ जलतज्ज्ञ, नदीविषयक अभ्यासक, आध्यात्मिक गुरू यांच्या माध्यमातून चर्चासत्र होणार आहे. डी. एम. मोरे, सेवानिवृत्त संचालक, मेरी नाशिक हे महाराष्ट्राच्या विकासात गोदावरीचे स्थान या विषयावर बोलतील. डॉ. प्रा. प्राजक्ता बस्ते (गोदावरी नदी पूनर्जीवन), राजेश पंडित (गोदावरी पूर्वी, आता आणि पुढे), विजय निपाणेकर (गोदावरीचे आध्यात्मिक व सांस्कृतिक महत्त्व), देवांग जानी (गोदावरी उपनद्या व कुंडांचे पुरातत्वदृष्ट्या महत्त्व आणि गोदावरी पुर्नवैभवासाठी अपेक्षित उपाय योजना) यांची व्याख्याने होतील. सायंकाळी साडेसहा वाजता गोदा स्पंदन स्मरणिकेचे प्रकाशन होऊन मान्यवरांच्या उपस्थितीत कवी संमेलन होणार आहे.
