Vinod.patil@timesgroup.com
नाशिक : स्मार्ट सिटीच्या दिशेने झेपावणाऱ्या नाशिकला शैक्षणिक सुविधांचाही निकष पूर्ण करावा लागणार आहे. मंत्रभूमी ते तंत्रभूमी असा प्रवास करणारऱ्या नाशिकने अगोदरच एज्युकेशन हबकडे प्रवास सुरू केला आहे. नाशिक आरोग्य व मुक्त विद्यापीठ, आंतरराष्ट्रीय व राष्ट्रीय स्तरावरील शिक्षण संस्थाच्या शाळा तसेच व्यवस्थापन, अभियांत्रिकी, माहिती व तंत्रज्ञान आदी विषयांवर शिक्षण देणाऱ्या नामांकित संस्था शहरात स्थिरावल्या असून, संभाव्य शिक्षणाच्या गरजा पूर्ण करण्यासाठी शहर सज्ज झाले आहे. विविध प्रकारचे शिक्षण घेऊन दरवर्षी सव्वा दोन लाख विद्यार्थ्यी नाशिकबाहेर पडत आहेत. विविध प्रकारचे शिक्षण एकाच छताखाली उपलब्ध होत असल्याने व विविध प्रांतातील विद्यार्थ्यांचा ओढा नाशिककडे वळत असल्याने मुंबई-पुण्यापाठोपाठ हे महानगर शिक्षणाचे एक महत्त्वाचे केंद्र बनत आहे.
शिक्षण हा विकासाचा केंद्रबिंदू मानला जातो. ज्ञान, विज्ञान, तंत्रज्ञान, कृषी, उद्योग, अभियांत्रिकी, जैव तंत्रज्ञान, औषधनिर्माण शास्त्र, अवकाश व हवामानशास्त्र, संरक्षण शास्त्र, माहिती तंत्रज्ञान, पर्यावरण, व्यवस्थापन शास्त्र, साहित्य, संगीत, कला यांच्या विकासाचा पाया हा शिक्षणातून रचला जातो. त्यामुळे जिथे शिक्षणाचा पाया भक्कम असेल अशा शहरांचा विकास झपाट्याने होण्यास मदत होते. मुंबई-पुणे या दोन शहरांच्या विकासात शैक्षणिक सुविधांचा वाटा मोठा आहे. त्यामुळेच झपाट्याने ही शहरे विकासाच्या वाटेवर धावू शकली. नाशिक शहर हे सुवर्ण त्रिकोणातील एक शहर आहे. मुंबई, पुण्यानंतर शैक्षणिक नगरी म्हणून नाशिकची नवी ओळख आता निर्माण झाली आहे. कृषी, उद्योग, आयटी क्षेत्र, वाईन हब, चित्रपट नगरी आणि अनुकूल हवामानामुळे नाशिकमध्ये शैक्षणिक संस्थाचे एक मोठे जाळेच निर्माण झाले आहे.
शहराच्या नागरिकीकरणाचा वेगही प्रचंड आहे. त्यामुळे नाशिक व नाशिक जिल्ह्याचा परिसर यांचा विचार करता गेल्या काही वर्षात उच्च शिक्षण देणाऱ्या संस्थांची संख्यात्मक वाढ मोठी झालेली आहे. विशेषत: व्यवस्थापन शास्त्र व अभियांत्रिकी महाविद्यालयांच्या संख्येत झालेली वाढ लक्षणीय आहे. पर्यटन व आतिथ्य व्यवस्थापन, सार्वजनिक आरोग्य, कृषी तंत्रज्ञान, जैव तंत्रज्ञान, माहिती तंत्रज्ञान, वाहतूक अभियांत्रिकी, वाईन टेक्नोलॉजी या क्षेत्रांचे अभ्यासक्रम नाशिकमध्ये सुरू झाले आहेत. त्यामुळे कधीकाळी मंदिरांचे शहर व धार्मिक केंद्र म्हणून ओळखल्या जाणाऱ्या नाशिकने शैक्षणिक नगरी अशी आपली वेगळी ओळख तयार केली आहे.
आधुनिकतेच्या प्रवाहात नाशिक जिल्ह्यातही शालेय व महाविद्यालयीन शिक्षणाचे स्वरुप पूर्णपणे पालटले आहे. मराठीसोबतच इंग्रजी माध्यमांतील 'सीबीएसई' आणि 'आयसीएसई' मंडळाच्या शाळांची संख्या लक्षणीय आहे. राष्ट्रीय व आंतरराष्ट्रीय मंडळांच्या शाळांमार्फत ज्ञानदानाच्या प्रक्रियेत अत्याधुनिक तंत्रज्ञानाचा वापर सुरू झाला. त्याचा सकारात्मक परिणाम म्हणजे मराठी व अन्य मंडळांच्या शाळांनी देखील आपला शैक्षणिक दर्जा उंचाविण्यासाठी प्रयत्न सुरू केले. महाविद्यालयीन व उच्च शिक्षण देणाऱ्या संस्थांचे जाळे गतीने विस्तारले. त्यामुळे नाशिकमधून मुंबई-पुणेकडे शिक्षणासाठी जाणारा ओढा आता पूर्ण कमी झाला आहे. वैद्यकीय, अभियांत्रिकी, औषध निर्माणशास्त्र, व्यवस्थापन, विधी, वाणिज्य, विज्ञान, माहिती-तंत्रज्ञान, वाइन, पर्यटन अशा वेगवेगळ्या क्षेत्रातील अभ्यासक्रमांचे शिक्षण देणाऱ्या संस्थाचा समावेश आहे. एकाच ठिकाणी उपलब्ध असणाऱ्या या पर्यायांमुळे बाहेरील विद्यार्थ्यी आता ज्ञानार्जनासाठी नाशिकमध्ये येत आहे.
इंटरनॅशनल स्कूल
रासबिहारी इंटरनॅशनल स्कूल, नाशिक केंब्रीज स्कूल, डॉन बॉस्को, अशोका युनिव्हर्सल स्कूल, अशोका इंटरनॅशनल स्कूल, इस्पीलियर स्कूल, फ्रावशी अॅकॅडमी, सिम्बायोसिस स्कूल, विज्डम हाय इंटरनॅशनल स्कूल, बार्नस् स्कूल, दिल्ली पब्लिक स्कूल, किशोर सूर्यवंशी इंटरनॅशनल स्कूल, न्यू इरा स्कूल, पोदार इंटरनॅशनल स्कूल, रायन इंटरनॅशनल स्कूल, किलबिल शाळा, सिल्व्हर ओक स्कूल, बॉईज टाऊन, सेंट झेवियर्स, सेंट फिलोमिना, होरायझन अॅकॅडमी यासारख्या शाळांमार्फत शहरामध्ये आयसीएसई, सीबीएसई, आयजीसीएसई तसेच आयबी अशा बोर्डांशी संलग्न अभ्यासक्रम शिकविले जातात. आंतरराष्ट्रीय स्पर्धेत टिकून राहण्यासाठी विद्यार्थ्यांना या अभ्यासक्रमाचा लाभ होत असून, या शाळांमुळे नाशिकचे विद्यार्थी जगभर पोहचले आहेत.
शिक्षणावर प्रभाव
नाशिकमध्ये पिढ्यानपिढ्या शिक्षण देत असलेल्या पेठे विद्यालय, भोसला मिल‌िटरी, स्कूल सारडा कन्या शाळा, रुंग्ठा विद्यालय, आदर्श शाळा, श्रीराम विद्यालय, शिवाजी विद्यालय, जनता विद्यालय, मराठा हायस्कूल, निर्मला कॉनव्हेंट यासारख्या शाळांनी आपली वेगळी ओळख टिकवून ठेवली आहे. नव्या शिक्षण पध्दतीशी जुळवून घेत अनेक शैक्षणिक उपक्रम नव्याने सुरू केले आहेत. शिक्षकांना ट्रेनिंग देण्यापासून ते विविध संस्थांच्या सहकार्याने विद्यार्थ्यांना अधिकाधिक ज्ञान देण्याचा प्रयत्न या शाळांमार्फत सुरू आहे. त्यामुळेच इंग्रजी शिक्षणाच्या प्रभावातही या शाळांची क्रेज आजही कायम असून, शिक्षण क्षेत्रावर या शाळांचा प्रभाव आहे.
दोन विद्यापीठ
'महाराष्ट्र आरोग्य विज्ञान विद्यापीठ', 'यशवंतराव चव्हाण महाराष्ट्र मुक्त विद्यापीठ' आणि पुणे विद्यापीठाचे 'नाशिक कॅम्पस' यांच्या माध्यमातून नाशिकच्या विकासात मोठी भर पडली आहे. मुक्त विद्यापीठाच्या माध्यमातून अनेकांना दूरस्थ शिक्षणाची संधी मिळत आहे. डबेवाला, घरकामगार, सलून व्यावसायिक, ड्रायव्हर्स यासारख्या शिक्षणापासून वंचित घटकातील नागरिकांनाही शिक्षणाचा पर्याय उपलब्ध झाला आहे.
आरोग्य विज्ञान विद्यापीठाने मेडिकलच्या मुख्य अभ्यासक्रमाबरोबरच पॅरामेडिकल अभ्यासक्रमांच्या माध्यमातून महाराष्ट्रामध्ये वैद्यकीय शिक्षणाच्या सर्व दिशा खुल्या केल्या आहेत. पुणे विद्यापीठाच्या नाशिक कॅम्पसच्या माध्यमातूनही विद्यापीठाइतकेच एक सक्षम कॅम्पस लवकरच नाशिकमध्ये उपलब्ध होणार आहे. स्टुडंट फॅसिलीटी सेंटर, ई लायब्ररी यासह अनेक सुविधांनी सज्ज अशा या कॅम्पसमुळे नाशिकच्या विद्यार्थ्यांना मोठा लाभ होणार आहे.
या संस्थाचा मोलाटा वाटा
नाशिक शिक्षण प्रसारक मंडळ
नाशिक जिल्हा मराठा विद्याप्रसारक समाज
नाशिक एज्युकेशन सोसायटी
व्ही. एन. नाईक शिक्षण संस्था
आदिवासी विकास सेवा समिती
महात्मा गांधी विद्यामंदिर
गोखले एज्युकेशन सोसायटी
के. के. वाघ शिक्षण संस्था
ग्रामोदय शिक्षण संस्था
रयत शिक्षण संस्था
मध्यवर्ती हिंदू सैनिकी संस्था
मनपा शिक्षण समिती
मोबाइल अॅप डाउनलोड करा आणि राहा अपडेट
