--
(संकलन : बागेश्री पारनेरकर, यश कुलकर्णी)
--
आशावाद-मेहनतीने तणाव करा हद्दपार
--
सातत्याने येणारा स्पर्धेचा तणाव, करिअरमध्ये अस्तित्वासाठी करावा लागणारा संघर्ष किंवा नात्यांमध्ये होणारी घुसमट असे काहीसे भावविश्व सद्यःस्थितीत तरुणाईचे बनले आहे. मात्र, कार्यमग्नता, सकारात्मक विचारांची जोपासना आणि आशावादाला दिलेली प्रामाणिक मेहनतीची जोड तरुणांना नक्कीच तणावापासून चार हात दूर ठेवू शकते, असा आशावाद ‘मेंटल वेलनेस’ या शीर्षकांतर्गत आयोजित ‘मटा डिबेट’मधून व्यक्त झाला. गोखले एज्युकेशन सोसायटीच्या बीवायके कॉलेज ऑफ कॉमर्समध्ये पार पडलेल्या या उपक्रमास तरुणाईचा उत्स्फूर्त प्रतिसाद लाभला. ‘महाराष्ट्र टाइम्स’ने मेंटल वेलनेस या संकल्पनेनुसार ‘मना सज्जना’ हा उपक्रम हाती घेतला आहे. या उपक्रमांतर्गत पहिल्या टप्प्यात वृत्तमालिकेच्या माध्यमातून विषयाची मांडणी झाल्यानंतर आता ‘मटा डिबेट’च्या माध्यमातून थेट तरुणांशी संवाद साधला जात आहे.
--
तज्ज्ञ, विद्यार्थ्यांनी साधला संवाद
या उपक्रमांतर्गत ‘युवकांना तणावाचा सामना करावा लागत आहे का?’ या विषयावर चर्चासत्राचे आयोजन करण्यात आले होते. सुरुवातीस प्राचार्य डॉ. धनेश कलाल, विद्यार्थिनी मंचच्या प्रमुख डॉ. आश्लेषा कुलकर्णी यांनी विद्यार्थ्यांशी संवाद साधला. कॉलेजची माजी विद्यार्थिनी धनश्री जोशी हिने विविध अनुभव सांगून विद्यार्थ्यांशी संवाद साधला. विद्यार्थ्यांनीही ताणाची विविध कारणे, उपाय, आलेले अनुभव सांगत चर्चेत उत्स्फूर्तपणे भाग घेतला.
--
प्रेरक बाबींना द्या प्राधान्य
विद्यार्थ्यांशी संवाद साधताना प्राचार्य धनेश कलाल म्हणाले, की तरुणांनी सोशल नेटवर्किंगसारख्या नवमाध्यमांचा उपयोग अत्यंत जबाबदारीने करायला हवा. याशिवाय स्वत:तील कलागुण, छंदांना जास्त वाव देण्याचा प्रयत्न केल्यास तुम्ही निश्चितच तणावापासून दूर राहाल. डॉ. आश्लेषा कुलकर्णी यांनी तरुणांना वाचनाची आवड जोपासण्याचा सल्ला दिला. तणावापासून चार हात दूर राहण्यासाठी श्रीमद भगवद्गीता या ग्रंथाकडे प्रेरक ग्रंथ म्हणून बघा आणि त्याचा अभ्यास करा, असे आवाहन केले. कॉलेजची माजी विद्यार्थिनी धनश्री जोशी हिने युवकांना विविध कारणांनी येणारे ताण, त्यातून बाहेर पडण्याचे उपाय यावर विद्यार्थ्यांशी संवाद साधला. मिस ग्लोबल इंटरनॅशनल एशिया विजेती भैरवी बुरड हिनेही मतप्रदर्शन केले. ती म्हणाली, की कोणत्याही क्षेत्रात ताण-तणावाचे प्रसंग येतातच. हाच अनुभव मिस ग्लोबल इंटरनॅशनल एशिया हे टायटल जिंकलेल्या स्पर्धेच्या काळात आला. आपण तणावाला कसे सामोरे गेलो हे तिने सांगितले.
--
तणावातून बाहेर पडण्याचे काही उपाय
---
-योगा, प्राणायाम, व्यायाम यांना महत्त्व दिले पाहिजे. त्यामुळे ताण-तणावाचे प्रसंग आले, तरी त्रास जाणवत नाही.
-आपल्या जवळच्या व्यक्तीशी, मित्र-मैत्रिणींशी सगळ्या गोष्टी शेअर केल्या पाहिजेत.
-चांगल्या कामात, कॉलेजच्या उपक्रमात सहभागी झाले पाहिजे.
-स्वतःवर विश्वास ठेवून प्रत्येक गोष्ट आत्मविश्वासाने केली, तर आपण नक्कीच यशस्वी होऊ.
---
तुम्हीही घ्या पुढाकार...
--
विद्यार्थिमित्रांनो, आपल्या फ्रेंड सर्कलमध्ये, कॅम्पस अन् कट्ट्यावर अनेक जण कुठल्या ना कुठल्या तणावाचा सामना करीत असतात. अनेकदा त्यांची घुसमट कुठे मांडली जात नाही. मग तिचे रुपांतर कळत-नकळत नैराश्यात होत जाते. हे सर्व टाळण्यासाठी तुमच्यासारख्या सर्वच आशावादी तरुणांना सेल्फ हेल्प ग्रुपच्या माध्यमातून ‘महाराष्ट्र टाइम्स’ एक व्यासपीठ उपलब्ध करून देणार आहे. या व्यासपीठावरून तुम्हाला तरुणाईला सकारात्मक दिशा देण्यासाठीचा दुवा बनता येणार आहे. या चांगल्या कार्यासाठी तयार असाल, तर आमच्याशी संपर्क साधा अन् ‘मेंटल वेलनेस’ या उपक्रमाचा एक भाग बना. संपर्कासाठी इ मेल आयडी : mataanashik@gmail.com
--
विद्यार्थ्यांनी मांडलेले मुद्दे...
--
संवाद वाढविण्याची गरज
नात्यांतील दुरावा हेदेखील ताणाचे एक कारण आहे. आपल्या जोडीदाराशी किंवा मित्रमंडळींशी मनमोकळेपणाने न बोलल्यामुळे नात्यांतील दुरावा वाढतो. अनेक गोष्टी आणखी बिघडतात, साहजिकच यामुळे ताण हा वाढतो. त्यासाठी शक्य तितका संवाद वाढवावा.
-पूजा पिंगळे
--
ताणाचे व्हावे व्यवस्थापन
ताण हा काही वेळा उगीच घेतला जातो. अतिविचार करणे हे त्याचे कारण असू शकते. बऱ्याचदा अशा ताणाचे रुपांतर नैराश्यात होते. अशा वेळेस योग्य व्यक्तींचे मार्गदर्शन व ताणाचे योग्य व्यवस्थापन केल्यास निश्चितच ताण कमी होऊ शकतो.
-नेहा कुलकर्णी
--
स्वतःला आेळखणे महत्त्वाचे
एखाद्या गोष्टीचा जास्त व अनावश्यक विचार केल्यावर ताण येतो. नैराश्य हे ताणाचे जोड उत्पादन आहे. मात्र, काही प्रसंगी ताण हा फायद्याचादेखील असतो. मात्र, ताण-तणावातून बाहेर पडण्यासाठी युवकांनी स्वतःला ओळखण्यास प्राधान्य देणे गरजेचे.
-अश्विनी कुलकर्णी
--
आत्मविश्वासाने मात शक्य
हे काम माझ्याकडून होईल की नाही, हे नाही झाले तर... अशा विचारांमुळे ताण निर्माण होतो. अशा प्रकारच्या विचारांमुळे मनावर येणारे दडपण म्हणजेच ताण. अशा वेळी मनातील सर्वच न्यूनगंड दूर करून आत्मविश्वासने ताणावर मात करता येते.
-अंकिता मयेकर
--
आवडीच्या गोष्टींना द्यावे प्राधान्य
युवकांना अनेक कारणांमुळे ताण येतो, जसे की परीक्षेचा ताण, नोकरीसंदर्भातील ताण. कधीतरी ताण गरजेचा असतो. पण, तो जास्त नसावा, त्याची पातळी मध्यम असावी. अशा वेळी आपल्या आवडीच्या गोष्टी कराव्यात, जसे की मला ताण आल्यास मी गाणी ऐकते.
-राधिका भार्गवे
--
तणावास असतात दोन बाजू
नाण्याप्रमाणेच प्रत्येक गोष्टीच्याही दोन बाजू असतात. ताण हा फायदेशीरही असतो आणि काही वेळा घातकही. या ताणामुळेच काही लोकांनी अपयशातून मोठे यश मिळविले, तर काही जीव गमवून बसल्याचीही उदाहरणे आहेत. वास्तव व अपेक्षेतील अंतराचा हा खेळ आहे.
-शुभम गोसावी
--
वाढती असुरक्षितता त्रासदायक
अभ्यास, परीक्षेचे टेन्शन, नोकरी, नात्यातील घडामोडी यामुळे तर ताण येतोच. पण, तरुणींना समाजात वावरताना अनेक समस्याना तोंड द्यावे लागते. त्यामुळे आजची तरुणी जास्त तणावग्रस्त झाली आहे. हे टाळण्यासाठी सुरक्षित वातावरण निर्माण होणे गरजेचे आहे.
-वैष्णवी शिरसाठ
--
पुरेशा संवादाचा अभाव
तरुणांना अनेक वेगवेगळ्या कारणांनी ताण येतो. शिक्षणानंतर आता चांगला जॉब मिळेल की नाही, या गोष्टीने ताण येण्याचे प्रमाणही तरुणांमध्ये दिसते. हल्ली चांगले मार्क्स मिळूनही चांगली नोकरी मिळत नाही. त्यामुळे, तसेच संवादाच्या अभावाने अनेक जण तणावग्रस्त होतात.
-इंद्रजित मिश्रा
--
योगा, व्यायाम उपयुक्त
मी स्वतः एक खेळाडू आहे. पण, अनेकदा अभ्यास आणि खेळाच्या मॅचेसचा समतोल राखताना ताण-तणावाचे प्रसंग येतात. त्यामुळे मी खेळ सोडायचा विचारही केला होता. पण, प्रशिक्षक, घरच्यांनी मला धीर दिला. योगा, व्यायाम, मेडिटेशन याचाही मला खूप फायदा झाला.
-निकिता दरेकर
--
योग्य वेळी हवे मार्गदर्शन
कॉलेजच्या एका कार्यक्रमात मला आभार प्रदर्शन करायचे होते. त्यापूर्वी मी कधीच लोकांसमोर बोललो नव्हतो. त्यावेळी मला खूप टेन्शन आले होते. पण, शिक्षकांच्या सपोर्टमुळे मी बोलू शकलो. मला वाटते, की तणावाच्या काळात योग्य मार्गदर्शन उपयुक्त ठरू शकते.
-अनिरुद्ध दीक्षित
--
स्वीकारण्याचा गुण गरजेचा
सोप्या भाषेत ताण म्हणजे अतिविचार. एखादी गोष्ट आपल्या मनासारखी झाली नाही, तर ती गोष्ट मनात राहिल्यामुळे आपल्याला त्रास होतो. परिणामी ताण येतो. त्यामुळे प्रत्येक गोष्टीकडे बघण्याचा दृष्टिकोन बदलला पाहिजे. प्रत्येक गोष्ट आपल्या मनासारखी घडेलच असे नाही.
-गायत्री देसाई
--
सकारात्मकतेने मात शक्य
कॉलेज लाइफमध्ये परीक्षा, सबमिशन, निकाल या गोष्टींमुळे अनेकदा टेन्शन येते. एखादा विषय राहिला किंवा इयर ड्रॉप असेल, तर नैराश्य येते. परीक्षेत येणार अपयश बऱ्याच विद्यार्थ्यांच्या ताणाचे मुख्य कारण असते. त्यावर सकारात्मकतेने मात करणे शक्य आहे.
-उत्कर्षा सावजी
--
स्वत:तील क्षमता ओळखावी
प्रत्येकाने स्वतःची क्षमता ओळखली पाहिजे. कारण, बऱ्याचदा स्वतःच्या क्षमतेपेक्षा आपण जास्त अपेक्षा ठेवतो. ती गोष्ट मनासारखी घडली नाही, तर आपल्याला त्याचा त्रास होतो. आपण काहीच करू शकत नाही, असे विचार मनात येतात. हे प्रकर्षाने टाळायला हवे.
-प्राजक्ता जोशी
--
मनावरील ताबा महत्त्वाचा
ताण-तणाव बऱ्याच कारणांनी येतात. पण, त्यातून बाहेर पडण्याचे उपाय आपण शोधले पाहिजेत. मानसिक संतुलन बिघडण्याचे एक कारण म्हणजे आपल्या मनावर आपला ताबा नसणे. त्यासाठी योग, प्राणायाम करावेत. त्यामुळे आपले मन शांत राहते, त्याचा त्रास जाणवत नाही.
-शुभम जोशी
--
आवडीवर एकाग्रता गरजेची
प्रत्येकाच्या आयुष्यात ताण-तणाव असतातच. खरे तर ताणाशिवाय आयुष्याला मजा नाही. पण, सध्या या ताणाचे विपरित परिणाम तरुणाईवर होताना दिसत आहेत. यावर प्रभावी उपाय म्हणजे या ताणाकडे दुर्लक्ष करून आपल्याला जी गोष्ट आवडते त्या गोष्टीत मन एकाग्र करणे हा होय.
-प्रकाश बोंबले
--
बाहेर पडण्याचे उपाय शाेधावेत
ताण-तणावाची कारणे शोधण्यापेक्षा त्यातून बाहेर पडण्याचे उपाय शोधले पाहिजेत. अनेकदा आपण मनात काही गोष्टी ठेवतो, त्या बोलत नाही. त्याचा ताण मनावर येतो. त्यामुळे आपल्या जवळच्या मित्र-मैत्रिणींसोबत आपल्या मनातल्या गोष्टी बोलल्या पाहिजेत.
-प्रणव दाणी
--
मेडिटेशन ठरते उपयुक्त
मी नाटकात काम करते. त्यामुळे बऱ्याचदा प्रयोगाच्या आधी खूप दडपण येते. आपण व्यवस्थित काम करू ना, काही विसरणार तर नाही ना, असे अनेक प्रश्न मनात येतात. मेडिटेशन हा यावरचा उत्तम उपाय ठरला आहे. आपण आत्मविश्वासाने प्रत्येक गोष्टीला सामोरे जायला हवे.
-सृष्टी वाघमारे
मोबाइल अॅप डाउनलोड करा आणि राहा अपडेट
